Андрей Тихомиров "Гипноз түсінігі: ғылыми көзқарас"

Гипноз т?сiнiгi: ?ылыми к?з?арас
Андрей Тихомиров

Гипноз – зейiннi? шо?ырлануын, перифериялы? хабардарлы?ты? т?мендеуiн ж?не ?сыныс?а жауап беру ?абiлетiнi? жо?арылауын ?амтитын адам к?йi. Гипноз кезiнде адамны? зейiнi мен зейiнi артып, ?сыныстар?а реакциясы артады. Гипноз ?детте гипнозды? индукциядан басталады, ол алдын ала н?с?аулар мен ?сыныстар сериясын ?амтиды.

Андрей Тихомиров

Гипноз т?сiнiгi: ?ылыми к?з?арас

Kirispe

Adamdar mynda?an jyldar boiy gipnozdyq tiptegi trans boldy. Kоptegen mаdenietter men dinderde bul meditasianyn bir t?ri retinde qarastyryldy. ?ndistannyn Persia men ioga siqyrshylary mynda?an jyldar boiy gipnozben dini maqsatta ainalysyp, sa?saqtarynyn аr qimylymen ekstatikalyq trans arqyly оzderin batyrdy. оz murnynyzdyn ushyna muqiat qara?; mesmerizm qubylysyn t?dyr? ?shin ekzoterikalyq аserdin qajeti joq ekeni anyq. Osy prosesterdin barly?ynyn negizgi maqsaty-abstraksiala? nemese zeiindi sho?yrlandyr? аdetin qalyptastyr?, onda s?bekt bir ideia?a nemese ideialar tizbegine toly?ymen sinedi, al ol basqa obektini, maqsatty nemese аreketti bilmeidi nemese o?an nemquraily qaraidy. Gipnozdyq ja?daidyn sipattamasynyn al?ashqy jazbasyn 1027 jyly "trans" t?raly jaz?an Parsy dаrigeri Avisennanyn jazbalarynan tab??a bolady. Qazirgi gipnoz 18 ?asyrdyn aia?ynda bastalyp, "qazirgi gipnozdyn"аkesi retinde tanymal bol?an nemis dаrigeri Frans Mesmerdin arqasynda tanymal boldy. Ol kezde gipnoz Mesmerdin atymen atal?an "mesmerizm" dep ataldy. Ol gipnoz gipnozdan gipnoz?a ushyra?an adam?a a?ysatyn mistikalyq k?shtin bir t?ri degen pikirde boldy, biraq onyn teoriasyn gipnozda siqyrly element joq degen synshylar joqqa shy?ardy.

Gipnozdy jаne onymen bailanysty qubylystardy t?sindiretin аrt?rli teorialar bar. Оzgergen k?i teorialary gipnozdy sananyn оzgergen k?ii nemese аdettegi sana k?iinen оzgeshe zeiin dengeiimen sipattalatyn trans retinde qarastyrady. Kerisinshe, memlekettik emes teorialar gipnozdy plasebo effektisi, terapevtpen оzara аrekettes?di qaita anyqta? nemese rоlderdi beineli orynda? formasy retinde аr t?rli qarastyrady.

Titirkengen ishek sindromy men menopa?zany gipnoz?a negizdelgen emde? naqty dаleldermen rastalady. Gipnozdy basqa mаselelerdi emde? ?shin qoldan? аrt?rli nаtijeler berdi, mysaly, temeki sheg?den bas tart?. Gipnozdy erte jaraqatty qalpyna keltir? jаne biriktir? ?shin terapia t?ri retinde paidalan? ?ylymi negizgi a?ymda da?ly bolyp tabylady. Zertte?ler adamnyn gipnozy jal?an estelikterdin paida bol?yna yqpal et?i m?mkin ekenin jаne gipnoz adamdar?a oqi?alardy dаlirek eske t?sir?ge kоmektespeitinin kоrsetedi.

Gipnoz-bul adamnyn jаne jo?ary omyrtqaly jan?arlardyn uiqy?a jaqyn k?ii, onyn negizinde midyn jo?ar?y bоlikterinin tejel? qubylystary jatyr. 60-shy jyldar?a deiin. 19 ?. gipnoz t?raly ideialar arnaiy "suiyqtyqtardyn" nemese magnittik tolqyndardyn – gipnozshy taratqan arnaiy toktardyn spiritizmdik boljamdaryna negizdelgen. Gipnoz t?raly mistikalyq ideialar orys (V. M.Behterev, o. o. Moch?tkovskii, A. A. Tokarskii jаne t. b.) jаne frans?z (N. Berngeim jаne Dj. Sharko) ?alymdarynyn enbekterimen joiyldy. Gipnozdyq k?iler problemalarynyn ?ylymi dam?ynyn bastal?y osy ?alymdardyn esimderimen bailanysty. Olar gipnozdyn emdik manyzdyly?yn anyqtady, sonymen qatar psihologialyq faktordy emdik maqsatta qoldan? аdisi retinde usynystyn erekshe rоlin anyqtady. Alaida, gipnoz qubylystarynda аli de kоptegen t?siniksiz ja?dailar boldy. Atap aitqanda, gipnoz men usynys qate aralasqan. Psihologialyq ba?yttyn jaqta?shylary qazir Berngeimnin "gipnoz joq, tek usynys bar, usynys-bul оzin-оzi gipnoz"degen eskirgen jаne durys emes ustanymyn ustan?dy jal?astyr?da. Sonymen qatar, gipnoz ben usynys qubylystary аrt?rli: eger gipnozdyn ja?daiy adam?a da, jan?arlar?a da tаn bolsa, onda a?yzsha usynysqa beiimdilik – bul adamnyn jo?ary j?ike qyzmetinin qasieti. Usynystyn fiziologialyq ja?y i. p. Pavlovtyn ?lken jarty sharlardyn signaldyq qyzmeti, jo?ary j?ike j?iesindegi birinshi jаne ekinshi signaldyq j?ielerdin оzara аrekettes?i, adam аreketi t?raly iliminde оz t?sindirmesin tapty.

I. p. Pavlov jаne onyn shаkirtteri gipnozdy Jan?arlar tаjiribesinde jаne klinikada?y adamdardy baqyla?da muqiat zerttei otyryp, gipnoz qubylystarynyn ?ylymi negizdemesin berdi, bul sol kezdegi gipnozdyq k?ilerdin s?bektivti-psihologialyq t?sinigine qatty soqqy berdi. Bul ?shin teorialyq negiz i.M. Sechenovtyn j?ike j?iesinin negizgi bоlimderinin miynyn ortalyq tejel?i t?raly ilimimen daiyndaldy. I. p. ilimine sаikes gipnozdyq ja?daidyn negizinde. Pavlova, midyn ?lken jarty sharlarynyn qyrtysynyn betinde tejel?din bоlshek jаne ten emes taral?yna bailanysty ishinara kortikaldy uiqy t?rinde damityn tejel? prosesi jatyr. Tejel? prosesinin sа?lelen?i men qarqyndyly?ynyn bul Kenistiktik shektel?i gipnozdyq uiqynyn tabi?i, qalypty uiqydan negizgi aiyrmashyly?y bolyp tabylady, onda tejel? b?kil mi qyrtysyn qamtidy (s?bkortikalyq t?zilimderge de t?sedi). Bul ishinara tejel? kezinde, аdette, jeke oiat? oshaqtary saqtalady-Pavlov aitqandai, "k?zet p?nktteri", olar gipnoz?a ushyra?an jаne gipnoz?a ushyra?an adamdar arasynda?y bailanysty qamtamasyz etedi. Osylaisha, gipnoz ja?daiynda adam barlyq syrtqy yntalandyr?lardan qor?al?an siaqty, a?yzsha usynysty qabyldaidy. I.p. Pavlov sоzdin adam?a tаn shartty titirkendirgish retindegi orasan zor ma?ynasyn atap оtti. Ol gipnoz sоzinin bir ja?ynan/ mi?a tоgilgen tejel?di t?dyratynyn, ekinshi ja?ynan mi qyrtysynyn belgili bir aima?ynda titirken?di sho?yrlandyratynyn atap оtti. Osylaisha, barlyq basqa syrtqy titirkendirgishterdin bаsekeles аseri alynyp tastalady.

Gipnozdyn dam?y-аrt?rli shielenistermen jаne tejel? terendigimen sipattalatyn birneshe fazalardan turatyn dinamikalyq proses. Olardyn negizgileri: titirkendirgishtin k?shine qaramastan reflektorlyq ja?aptar qarqyndyly?y boiynsha tendestirilgen tendestirilgen faza; paradoksaldy faza-аlsiz titirkendirgishter k?shti аser, al k?shti – аlsiz аser t?dyrady; reflektorlyq reaksialardyn burmalan?y oryn alatyn ?ltra-paradoksaldy faza-on аser teris tejegish titirkendirgishten t?yndaidy, al tejegish аseri on аser etedi titirkendirgish. Gipnoz ja?daiy j?ike j?iesine аser etetin аrt?rli faktorlardyn аserinen paida bol?y m?mkin. Gipnoz shamadan tys syrtqy titirkendirgishtin kenetten аserinen de, оte аlsiz jаne monotondy est?, kоr? jаne taktildi titirkendirgishterdin аserinen de t?yndaidy. Kоbinese teje? k?ii osyndai аlsiz jаne monotondy titirkendirgishterdin аserinen damidy. Adamda?y gipnoz qubylystaryn uiqynyn k?iin eske t?siretin ideialardy a?yzsha usyn? arqyly da t?dyr??a bolady. Gipnozda?y syrtqy kоrinisterge sаikes ?sh kezendi ajyrat??a bolady: birinshisi-uiqyshyldyq (adam tynyshtyqqa muqtaj, denenin erekshe a?yrly?y, kоzin ash? qiyn); ekinshisi-gipotaksia (jenil uiqy), onda aiqyn katalepsia baiqalady (dene m?shelerine kez-kelgen pozisiany ber?ge bolatyn bala?yz ikemdilik k?ii), adam tаjiribeni eske t?sir? qabiletin jo?altpaidy jаne bul ja?daida jasal?an usynys gipnozdan keiingi k?ide de оzinin аserin anyqtaidy; ?shinshi kezen – somnamb?lizm nemese gipnoz?a ushyra?an kezde teren gipnoz kez-kelgen "bаsekeles" tаjiribeden toly?ymen qor?al?an jаne tek gipnozshymen bailanysta bolady; bul ja?daida, oian?annan keiin, adam аdette gipnozdyq uiqy kezinde onymen bol?an oqi?alardyn eshqaisysyn esine almaidy. Gipnozdyn bastapqy kezenderinde, adam men jan?arda tek osyndai uiqy k?ii anyqtal?an kezde, jana shartty bailanystardyn paida bol?y jаne ny?ai?y m?mkin; gipnozdyn teren kezenderinde jana shartty bailanystardy ornat?, tipti odan da kоp bekit? prosesteri aitarlyqtai qiyn. Gipnozdyq fazalarda?y jo?ary j?ike belsendiliginen tabyl?an barlyq kоrsetilgen qubylystar midyn ?lken jarty sharlarynyn qyrtysynyn j?ike jas?shalarynyn qoz?yshty?ynyn tоmende?imen bailanysty i.p. Pavlov bizde gipnozda jаne mi qyrtysynda sа?lelen?din tejel?ine bailanysty on ton?s tоmendedi dep mаlimdedi. Teren gipnoz ja?daiynda, somnamb?lizm dep atalatyn kezende usynysty j?zege asyr? ?shin en jaqsy ja?dailar jasalady. Bul kezende adamnyn tolyq qoz?almaityndy?yna qol jetkiz?ge bolady, siz m?shelerge kez-kelgen erekshe pozisiany, gipnoz?a ushyra?an adam uzaq ?aqyt boiy sharsha? qubylystarynsyz (katalepsia jаne katatonia k?ii) saqtaityn аrt?rli tanqalarlyq pozisialardy bere alasyz. Somnamb?lalyq fazada keide adamnyn minez-qulqynda?y оte teren оzgerister t?ynda?y m?mkin, bul gal?sinasialardy jаne qabylda?dyn basqa оzgeristerin, sondai-aq erte jasqa, tipti balalyq shaqqa sаikes keletin аreketter men аreketterdi engiz? m?mkindiginde kоrinedi. Sondai-aq, gipnoz?a denenin keibir j?ielerinin f?nksionaldyq k?iinin оzger?ine аkeletin аrt?rli tаjiribeler аser et?i m?mkin ekendigi anyqtaldy, mysaly, j?rek qyzmetin k?sheit? nemese аlsiret?, asqazan-ishek joldarynyn motorlyq jаne sekretorlyq f?nksialaryn оzgert?, qanda?y qantty, lipoidtar men hloridterdi jo?arylat? nemese tоmendet? jаne t. b. somnamb?lizm qubylystary ?lken denelerdin qyrtysynda tejel? kenistiginin birkelki emes bol?yna bailanysty. mi jarty sharlary. Sonymen qatar, titirkendirgish jаne teje? prosesterinin aimaqtary arasynda?y f?nksionaldy aiyrmashylyq keibir mi t?zilimderi toly?ymen tejel?men qamtyl?an, basqalary ishinara tejelgen, al keibire?leri odan m?ldem bos jаne oia? k?ide bolady. Adamnyn gipnozynyn jii kezdesetin qubylystary-bul ?lken jarty sharlardyn uiqysyz jаne sergek bоlimderge bоlin?inin nаtijesi. Gipnoz аsirese aiqyn t?rde tikelei uiqy?a ket?i m?mkin. Uiqynyn аlsire?i jаne uiqydan oian??a a?ys? da sаikes gipnozdyq aralyq fazalarmen tolqyndy. Gipnozdyq usynys qubylystary, аsirese isteriadan zardap shegetin adamdarda aiqyn baiqalady, ony i.p. Pavlov gipnozdyq ja?daidyn аrt?rli fazalarynda turaqty dep sanady. Alaida, isterikalyq na?qastardyn baiqal?an jo?aryla?yna s?iene otyryp, gipnozdy isteriamen sаikestendir? durys emes, оitkeni Dj.Sharko men onyn izbasarlary gipnoz jasandy t?rde t?ynda?an isteria dep sanaidy. Emdik maqsatta V. M. Behterev, I?. V. Kannabih jаne t. b. gipnoz kezinde mi qyrtysynyn ?lken jarty sharlarynyn f?nksionaldyq ja?daiyn zertte? i. p. Pavlov gipnozdyq tejel?din biologialyq rоlin moiynda??a аkeldi jаne gipnoz оzin-оzi qor?a? refleksterinin biri bolyp tabylady, bul j?ike a?r?lary ?shin оte qa?ipsiz dep ait??a m?mkindik berdi. j?ieler fiziologialyq shara.

"Stigmalar, stigmattar (grek tilinen – stigma, stigmatos – ineksia, tyrtyq, daq, belgi)-terinin qyzar?y, kоger?i nemese jaralary, keibir teren sen?shilerdin denesinde eriksiz paida bolady, Kieli kitap mifi boiynsha aiqyshqa shegelengen Mаsihtin ter-jana tаji men tyrnaqtarynan jaralary bol?an jerlerde. Stigmalardyn paida bol?yn shirke? ?ajaiyp dep sanady jаne dini fanatizmdi qozdyr? ?shin qoldanyldy. Qazirgi ?ylym stigmatizasianyn negizinde Оzin-оzi gipnoz?a beiimdiliktin jo?aryla?y jаne isteriamen a?yratyn na?qastar?a tаn sezimtaldyq ekendigi anyqtaldy. Usynys pen оzin-оzi gipnozdyn аserinen terinin оzger? ja?dailary (oidan shy?aryl?an k?iik, oidan shy?aryl?an kоger? jаne t.b.) medisinada belgili jаne denenin аr bоligi j?ike оtkizgishterimen julyn jаne s?bkorteks arqyly mi qyrtysymen bailanysqandy?ymen t?sindiriledi. Belgili bir ja?dailarda j?ike j?iesinin qalypty ja?daiynda?y оzgerister terinin qyzar?y nemese isin?i jаne basqa da a?ytq?larmen kоrinetin tinderdegi metabolikalyq prosesterdin buzyl?yna аkel?i m?mkin. Bul mehanizm stigmattardyn negizinde de jatyr "(Tihomirov A. E. sоzderdin shy?? tegi jаne qabyldaidy. S?ym t?raly ?ylym," Ridero", Ekaterinb?rg, 2017, b.138-139).

Keibir ja?dailarda Gipnoz, uiqy siaqty, qalpyna keltir?ge, j?ike belsendiligin jaqsart??a kоmektesedi. Qysqa merzimdi gipnozdyq ja?daidyn nаtijesinde mi qyrtysynyn qyzmeti jaqsarady, assosiativti prosester jenildeidi, zeiin men este saqta? f?nksialary artady. Gipnozdyq tejel? denenin tinderi men j?ielerindegi оmirlik manyzdy prosesterdi qalpyna keltir?ge kоmektesedi, sharsha?an bulshyqetterdin jumysyna tyrysady. Gipnoz qubylystaryn egjei-tegjeili talda? gipnozdyq k?ilerdin buryn jumbaq qubylystaryn al?ash ret ?ylymi negizde?ge m?mkindik berdi. Gipnoz fazalarynyn ashyl?y аrt?rli a?r?larda jii baiqalatyn uiqynyn buzyl?yn t?sin?ge jаne utymdy emde?ge yqpal etti. Pavlovtyn uiqy jаne gipnoz t?raly ilimi j?ike jаne psihikalyq a?r?larda?y jo?ary j?ike qyzmetinin teren buzylystaryn durys t?sin?ge ?ylymi negiz beredi jаne olardy emde?din tiimdi аdisterin tab??a kоmektesedi.

Gipnozdy ortalyq j?ike j?iesinin organikalyq zaqymdan?ynsyz negizinen f?nksionaldy j?ike a?r?laryn emde?de qoldan??a bolady. Olar?a obsessivti ja?dailar, isteria jаne t.b. alkogolizm men nashaqorlyqty emde?de gipnoz sаtti qoldanylady. Gipnoz psihozdarmen, аsirese deliriimen, sondai-aq patologialyq sipatqa ie gipnoz?a tartyl?an kezde qarsy bolady. Gipnozdyq usynys ak?sherlik tаjiribede bosan?dy analgeziala? maqsatynda, sondai-aq hir?rgia men stomatologiada keninen qoldanylady. Tiisti gipnozdyq usynystyn kоmegimen keibir teri a?r?laryn emde?din qolaily ja?dailary sipattal?an.

Gipnozdy emdik maqsatta j?rgiz? аdistemesi оte al?an t?rli. Kоbisi gipnoz?a ushyra?an adamnyn betine nemese bet pen deneni jenil sipa? arqyly оtkiziletin ?zindilerdi paidalanady. Ta?y bir аdis-jyltyr zatty kоzben uzaq ?aqyt bekit?. Negizgi аdis-damyp kele jatqan uiqyshyldyq t?raly ideialardy a?yzsha usyn?. Bul аdispen na?qas tynysh, birkelki, monotondy da?yspen uiyqtaitynyna, ony uiyqtap jatqanyna, uiyqtap jatqanyna sendiredi.

Gipnoz tarihynan

Gipnoz jаne gipnoz sоzderi eke?i de neirogipnoz (j?ike uiqysy) termininen shyqqan, olardyn barly?yn 1820 jyldary Eten Feliks D ' Henin de K?viler oilap tapqan. Gipnoz termini ejelgi grek tilinen shyqqan h???? Gipnos," uiyqta?", jаne jurnaq-????-osis, nemese ot???? gipn?o," uiyqta? " (negiz aorist hypnos-) jаne jurnaq-is. Bul sоzderdi a?ylshyn tilinde 1841 jyly shotlandialyq hir?rg Djeims Breid (keide qate esepteidi) tanymal etti. Breid оz tаjiribesin Frans Mesmer men onyn izbasarlary jasa?an аdiske negizdedi (ol "mesmerizm" nemese "jan?arlar magnetizmi" dep ataldy), biraq prosed?ranyn qalai jumys isteitini t?raly teoriasymen erekshelendi. Ejelgi ?aqytta Reseide gipnoz "siqyr" dep ataldy, al gipnoz?a ushyra?an adamdar "siqyrly" nemese "siqyrly"dep ataldy.

Katolik monahy Abat Faria Frans Mesmerdin jumysyn jal?astyra otyryp, gipnozdy ?ylymi zertte?din basta?shylarynyn biri boldy. Gipnozdy "Jan?arlar magnetizmi" arqyly j?zege asyrady dep mаlimdegen Mesmerden aiyrmashyly?y, Faria bul tek usynys k?shinin arqasynda jumys isteidi dep sendi. Kоp uzamai gipnoz zamana?i medisina аlemine jol taba bastady. Gipnozdy medisina salasynda qoldan? elliotson jаne Djeims Esdeil siaqty hir?rgtar men terapevtterdin jаne gipnozdyn biologialyq jаne fizikalyq artyqshylyqtaryn ash??a kоmektesken Djeims Breid siaqty zertte?shilerdin arqasynda tanymal boldy. Onyn enbekterine sаikes, Breid gipnoz, Neiripnologia (1843) t?raly al?ashqy jarialanymy shyqqannan keiin kоp uzamai аrt?rli Shy?ys meditasia tаjiribeleri t?raly esepterdi esti bastady. Ol al?ash ret osy shy?ys tаjiribelerinin keibirin maqalalar seriasynda talqylady siqyr, mesmerizm, gipnotizm jаne t. b., tarihi jаne fiziologialyq tur?ydan. Ol оzinin gipnoz praktikasy men ind?istik iogikalyq meditasianyn аrt?rli formalary men basqa da ejelgi r?hani tаjiribeler, аsirese erikti jerle? jаne adamnyn aiqyn uiyqta?y arasynda uqsastyqtar jasady. Breidtin bul tаjiribelerge degen qyzy??shyly?y onyn dabistan-i Mazahibti, "dinder mektebin", Shy?ys dini rаsimderinin, nanymdary men tаjiribelerinin ken a?qymyn sipattaityn ejelgi parsy mаtinin zertte?inen t?yndaidy. Ol osy qubylystar?a berilgen transendentaldy nemese metafizikalyq interpretasiany toly?ymen joqqa shy?ar?anymen, Breid Shy?ys tаjiribelerinin bul sipattamalary onyn gipnozdyn аserin basqa eshkimnin qatys?ynsyz jal?yz jasa??a bolady degen pikirin rastaitynyn moiyndady (ol dаleldegendei) 1841 jyly qarashada оtkizgen eksperimentterine qana?attan? ?shin); ol kоptegen "metafizikalyq" Shy?ys tаjiribeleri men оzinin "rasionaldy" neirogipnotizmi arasynda?y korrelаsiany kоrdi jаne mesmeristerdin barlyq suiyq teorialary men magnittik tаjiribelerinen m?ldem bas tartty.

Avisenna (980-1037), parsy dаrigeri, 1027 jyly "trans" (gipnozdyq trans) k?iinin sipattamalaryn qujattady. Al gipnoz medisinalyq qural retinde sirek qoldanyl?an; nemis dаrigeri Frans Mesmer ony 18 ?asyrda qaita engizdi.

Frans Mesmer (1734-1815) ?alamda adam a?zasynyn densa?ly?yna аser etetin "jan?arlar magnetizmi" dep atalatyn magnittik k?sh nemese "suiyqtyq" bar dep sendi. Ol emde?di basta? ?shin osy оriske аser et? ?shin magnittermen tаjiribe jasady. Shamamen 1774 jyl?a qarai ol dаl osyndai аserdi s?bektinin denesinin aldyna qoldarymen syr?yt? arqyly jasa??a bolady degen qorytyndy?a keldi, ony keiinirek "mesmerikalyq оtkelder"dep ataidy.

1784 jyly korоl L?dovik XVI-nyn оtinishi boiynsha Jan?arlar magnetizmi jоnindegi eki korоldik komisia?a belgili bir Charlz D ' Eslonnyn (1750-1786), Mesmerdin narazy shаkirti, "Jan?arlar magnetizminin", "magnittik jan?ardyn" bol?y t?raly (metaforalyq emes) mаlimdemelerin terge? (bоlek) tapsyryldy. jаne fizikalyq "magnittik suiyqtyq", "magnittik suiyqtyq". Zertte?shilerge ?alym Ant?an Lav?aze, elektr jаne jerdegi magnetizm boiynsha sarapshy Bendjamin Franklin jаne a?yrsyn?dy basatyn sarapshy Djozef-Ignas Gilotin kirdi.

Komisia m?sheleri D ' Eslonnyn tаjiribesin zerttedi; jаne olar Mesmerdin "emdel?i" shynymen de "emdel?" ekenin sоzsiz moiynda?anymen, olar Mesmerdin osy "emde?din"bastamashysy bol?anyn (nemese bolma?anyn) zerttegen joq. D ' Eslon prosed?ralaryn zertte? barysynda olar eksperimenttik hattamalaryn Lav?aze jasa?an randomizasialan?an baqylanatyn zertte?lerdin ken seriasyn j?rgizdi, sonyn ishinde "jal?an" jаne "shynaiy" prosed?ralardy qoldan? jаne en bastysy, zertte?shilerge de, olardyn s?bektilerine de "kоz baila?dy" birinshi ret qoldan?.

Olardyn terge?lerinin nаtijesinde eki komisia da D ' Eslonnyn boljamdy "jan?ar magnetizminin" de, onyn boljamdy "magnittik suiyqty?ynyn" da manyzdy fizikalyq tirshiligi t?raly mаlimdemesin rastaityn eshqandai dаlel joq degen qorytyndy?a keldi; jаne bul proseste olar baiqa?an barlyq аserlerdi fiziologialyq (metafizikalyq emes) tikelei jatqyz??a bolatynyn anyqtady) is-аreketke, atap aitqanda, eksperimentaldy t?rde baiqalatyn barlyq qubylystar tikelei "bailanysqa", "qial?a" jаne (nemese) "elikte?ge"jatqyzyl?y m?mkin. Aqyrynda Mesmer Parijden ketip, Vena?a oralyp, mesmerizmmen ainalysty. Frans?z komitetinin tujyrymdaryna s?iene otyryp, "shotlandtyq aqyl-oi mektebinin" yqpaldy akademialyq filosofy D?gald St?art dаrigerlerdi оzinin "adam aqyl-oi filosofiasynyn elementterinde" (1818) "Jan?arlar magnetizminin" tabi?attan tys teoriasyn "jalpy ma?yna?a", fiziologia men psihologia zandaryna negizdelgen jana interpretasiamen almastyr? arqyly mesmerizm elementterin qutqar??a shaqyrdy. Breidtin kezinde Shotlandianyn jalpy aqyl mektebi akademialyq psihologianyn basym teorialaryn usyndy, al Breid оzinin barlyq jazbalarynda osy dаst?rdin basqa filosoftaryna silteme jasaidy. Sondyqtan Breid mesmerizm teoriasy men praktikasyn qaita qarap, оzinin gipnoz аdisin aqyl?a qonymdy balama retinde jasady.

Breid "rasionaldy mesmerizm" ata?ymen qysqasha oina?anyna qaramastan, saiyp kelgende, ol оzinin kоzqarasynyn erekshe aspektilerin atap оt?ge sheshim qabyldady, оzinin b?kil mansabynda tabi?attan tys k?shterdi t?dyr?an tаjiribelerdi joqqa shy?ar? ?shin beiresmi eksperimentter j?rgizdi jаne onyn ornyna usynys pen sho?yrlan? siaqty аdettegi fiziologialyq jаne psihologialyq prosesterdin rоlin kоrsetti baiqal?an аserlerdi al?da nazar a?darynyz.

Конец ознакомительного фрагмента.

Текст предоставлен ООО «Литрес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию (https://www.litres.ru/chitat-onlayn/?art=70378192&lfrom=174836202&ffile=1) на Литрес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.