Василий Гоголев-Уйулҕан "Көһөрүллүү"

* * *

Арыы ?рд?к хордо?ойугар кэбиhиилээх оттор кэчигирээбиттэр. Ба?ылай биригээдэтэ оту хотуулаахтык оттоон, санаалара к?т???ллэ сылдьар. Л?г?нт?й кырдьа?ас кэмиттэн кэмигэр хотуурдары таптайан, кыраабыллары тииhээн и?эр. Инньэ гынан ?лэ, атахтаммакка, хотуулаахтык барар. Аанчык Даайалыын бугул т?гэ?ин харбыыллар. Ба?ылайдаах хас да буолан от кэби?э сылдьаллар. Ньукуус бугуллары бэрт чэпчэкитик т?ллэх гыннаран таhаара-та?аара, кыдаматын к??рэччи тутан, т?скэ быра?аттыы сырытта. Л?г?нт?й, оллоонун уотун к??дь?тэ сылдьан, к?р, а?атын туйа?ын хатарар киhи тахсыыhы, оннук чинчилээх диэн, сиэнин астыммыттыы одууласпыта. Отуу уота солуурчахтаах собону сотору кэминэн оргутан бидилиппитэ. Л?г?нт?й к?н?ск? омур?а??а дьонун ы?ыртаан далбаатаата. Сиэнигэр чэй сойута кутан бэлэмнээтэ. Л?г?нт?й чугастаа?ы элгээ??э илимнээн, харар?аатахтарына собо сиэн абыраннылар а?ай. Бу ?р?с сир собото б?д?? да буоллар, Дьо?куудай эбэ хотун соботугар амтана ыраа?ынан тиийбэт. Алаас сир к??л?н собото барахсан минньигэ?э сытта?а дии. К??стээх ?лэ?э сылдьар дьон хара?а наадыйан б??? буолла?а дии. К?????? саарбыт кус тиргэ?э и?нэн тилигириирэ, оо, астык суол буолла?а, ити дьарыгы Ньукуус ?ч?гэйдик ба?ылаата. Онон с?п-с?п тотуохтарыгар диэри кус сииллэр.

Отчуттар оллооннорун аттыгар ??мм?т улахан аар хаты? к?л?гэр мустан, омур?анныырдыы т?б?р??ннээн олорунан а?аан бардылар.

– Быйылгы кыстыгы туоруур оттоннубут быhыылаах, – итии чэйин сыпсырыйа-сыпсырыйа, Баhылай кэпсэтиини са?алаата.

– Син илин-кэлин т?с??эр инибит, до?ор.

– Баччалаах ??н??н? сомсон баран, до?ор, оннук буолбат дуо? – Ба?ылай Ньукулайтан ыйытта.

– Тыый, туох диэн эттэххиний. Ол гынан баран, тиэйиитэ да син мо?уоктаах со?ус буолара буолуо ээ.

– Оннугун оннук да, к?р??лэммит ха?аас ха?ан да хаалбат ха?аас буолла?а дии. Улуу добдур?а т????тэ, хаар чараа?ына биэстии сыар?анан та?ан, син ??тэлиэххэ с?п ини, до?ор, – диэт, Л?г?нт?й астыммыттыы дьонун кэриччи к?рб?тэ.

– Сарсы??ыттан мин Ньукуустуун к?р?? сиэрдийэтин охторо тахсыахпыт, – диэн бас-к?с ки?и бы?ыытынан Ба?ылай дьа?айбыта. Ити курдук отчуттар оллооннорун буруота ыраахтан унаарыйан, к???р?мт?йэ сыыйыллыбыта.

Холоруктаах сурах

Устар к?н? бы?а ?рд?к ?нд?л халлаа??а, сырдык утахтарынан дала?а ?ктээн, биир былыт о?отугар к?л?ктэнэн сынньана т?спэтэх аламай к?н барахсан, киэ?энэн нуктуу бы?ыытыйан, ар?аа бас диэки тэмтэйэ санньыйбыта. Дьиэ и?игэр эмиэ им-дьим, К??рэгэй оронугар сынньана сытара, оттон ?р??нэ о?олор этэрбэстэрин абырахтыы олорбута. Арай эмискэ та?ырдьа эти? этэр тыа?а л???г?рээтин кытары о?олор ха?ыыта?ар са?алара и?иллибитэ. ?р??нэ «тыый, туох буоллахтарай» дии санаат, т?нн?к диэки одуула?ан эрдэ?инэ, ааны тыастаахтык тэлэйэ баттаан, К?ннэй ытыы-ытыы дьиэ?э с??рэн киирбитэ.

К??рэгэйдээх ?р??нэ со?уйан:

– Туох буоллу?, тоойуом, – диэт, ойон турдулар.

К?ннэйдэрэ ытыырын быы?ыгар арбайбыт батта?ын к?нн?р?нэ сатаата.

– Холорук. Эти?нээх холорук! – дии-дии ытыырын туттуна сатаата. Ити бириэмэ?э Туллук с??рэн киирдэ.

– К?ннэй, ытаама, бу холорук к?т?пп?т?н т?тт?р? былдьаатым ээ. Мэ, чэ ытаама, – дии-дии К?ннэй туос ына?ын чочо?нотто. ?р??нэлээх К??рэгэй о?олору, буордарын-сыыстарын тэбэтэлээн, арыычча уоскуттулар.

?р??нэ туох эрэ ку?а?ан бит буолаары гыммытын сэрэйэн:

– Кэбис, арах-арах, – диэн ботугуруу-ботугуруу ???н эрэр о?о?ун чо?ун булкуйбахтаан к??дь?ттэ. Онтон лэппиэскэттэн ойо тутан о?о?ун а?атта. Ол турда?ына, ааннара а?ыллан хаачыгыраата. Бары со?уйбуттуу ол диэки к?р? т?ст?лэр. Дьиэ?э ?р??нэлээх ыаллара эмээхсин киирэн кэлбитэ уонна та?а?ын тэбэнэ-тэбэнэ, аан аттынаа?ы олох маска олорунан кэбиспитэ. Арбы-сарбы буолбут к?р??нээ?э, онтон к?хс?н этитэн баран:

Конец ознакомительного фрагмента.

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию (https://www.litres.ru/pages/biblio_book/?art=69209632&lfrom=174836202) на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.