Баjката станува реалност
Андрей Тихомиров
Баjка е историски воспоставено стабилно уметничко епско дело на фолклорна проза со необична, а понекогаш и длабоко фантастична содржина, раскажуваjки за настани, честопати многу далечни и затоа многу искривени во процесот на орален пренос. Во баjките се манифестира уметничкото олицетворение на аспирациите и надежите на работните луге, нивните наjдлабоки мисли за триумфот над силите на природата, за обновуването на животот, за трансформациjата на светот на подобро, не за некои "избрани", туку за секого. Современите научни истражувана потврдуваат претходно изразени идеи кои обjаснуваат разни "чуда", во овоj случаj постоене на"подводно кралство".
Андрей Тихомиров
Баjката станува реалност
"Подводно кралство"
Современите научни истражувана потврдуваат претходно изразени идеи кои обjаснуваат разни "чуда", во овоj случаj постоене на"подводно кралство".
Росиjскаjа Газета известува дека подводните археолози од Националниот Институт за Антропологиjа и Историjа (ИНАХ) откриле древна ценота На Маите во Мексико, во чиjа внатрешност имало уникатно кану. Анализата на ова и другите наоди покажа дека истражувачите успеале да го пронаjдат она што Маите го сметале за влез во задгробниот живот. Краток извештаj за студиjата презентирана во рамките на 12-тиот Мегународен Конгрес на Маите е обjавен на веб-страницата НА ИНАХ. Се известува дека самото кану е откриено од подводни археолози пред две години. Оттогаш, се анализира во лаборатории во Мексико и во странство. Експертите дошле до заклучок дека кануто се користело само заitualуални цели. Иако е направен според традициjата На Маите, овоj брод не можел да остане на вода, бидеjки имал многу тежок лак и строг. Затоа, тоj е создаден за симболични цели, за понуда на боговите. Покраj тоа, околу кануто беа пронаjдени 38 скелети, вклучуваjки човечка метатарзална коска, стапало на возрасна жена, како и коски на армадило, куче, мисирка и орел. Сите наоди се направени за време на потопуването на археолозите во поплавениот ценот На Сан Андрес, сместен под истоимениот археолошки споменик. Ценот е форма на карстен релjеф, природна дупка формирана од уриване на сводот на варовничка пештера во коjа течат подземните води. Народите На Маите ги сметаа ценотите за свети места. Градовите обично се граделе околу такви обjекти. За Маите, ова беа и извори на вода и свети места за жртви. Покраj тоа, легендите велат дека ценотите се портали за задгробниот живот. Маите верувале дека внатре во овие природни структури има влезови во подземjето, низ кои шетаат и боговите и душите на починатите луге. Познато е дека во голем броj градови На Маите, под главните храмови биле изградени вештачки зандани, имитираjки вистински ценоти. Во овоj случаj, по две години истражуване, археолозите дошле до заклучок дека ценот На Сан Андрес во веруваната на Маите дефинитивно се сметал за влез во задгробниот живот. И тие го нарекуваат жртвеното кану главен доказ за тоа. Патем, неговата должина беше 2,15 метри, ширина – 45 сантиметри и висина – 36,5 сантиметри. Според археологот Исус Галегос, доминациjата на коските на армадило и присуството на човечки метатарзални коски ги наведуваат експертите да размислат за rуалната употреба на кану и неговото сместуване во пештерата пред да биде поплавено. Добро познатата способност на армадило да плива, па дури и да оди по дното, задржуваjки го здивот долго време, беше навестуване дека ова животно лесно може да влезе во подземjето. Ова одговара на идеите На Маите за поплавени пештери како портали за космогониски простор. Патем, првично археолозите веруваа дека наодите припагаат на доцниот класичен период (830-950 Н.е.), коj ги датира речиси сите предмети во ценот На Сан Андрес. Но, радиоjаглеродното датиране на кану дрво покажа дека органскиот материjал датира од XVI век.
Од книгата На Тихомиров А.Е. И Тихомирова М. А., Науката За баjките – 2. "Ридеро", Екатеринбург, 2021
Баjка со научни коментари. Научни коментари во загради.
Морскиот Крал И Василиса мудриот
Имаше цар и царина далеку, во далечна држава; немаа деца. (За наjоддалечените земjи – во античката сметка на деветте: наjдалеку–дваесет и седум, наjдалеку – триесет, како и дванаесетдневните празници-12 големи Православни празници според староруската сметка, споредете со германските броеви, кои се читаат од последната цифра). Царот отиде во туги земjи, од далечни страни; тоj не отиде дома долго време; во тоа време царината го роди своjот син Иван Царевич, а царот не знае за тоа.
Почна да се пробива до своjата држава, почна да вози до своjата земjа и беше топол, топол ден, сонцето беше толку жешко! И голема жед го нападна; што и да даде, само да пие вода! Погледнав наоколу и видов големо езеро недалеку; се возев до езерото, се симнав од конот, легнав на стомакот и да jа проголтаме студената вода. Тоj пие и не мириса на проблеми; но кралот на морето го фати за брада. (Кралот на морето наjвероjатно е водач или свештеник коj го чува своjот имот).
– Пушти! – прашува кралот.
– Нема да ти дозволам, не се осмелуваj да пиеш без мое знаене! (Тие зборуваат ист jазик).
– Што сакате, земете исплата – само пуштете!
– Даj ми го тоа што не го знаеш дома.
Царот мислеше-мисла – што не знае дома? Се чини дека знае се, знае се и се согласи. Се обидов – никоj не држи брада; станав од земjа, се качив на кон и отидов дома.
Кога ке доjде дома, кралицата го срекава со принцот, толку радосен; и штом дозна за своето драго дете, пукна во горчливи солзи. И реков на кралицата како и што се случи со него, плачевме заедно, но нема што да правиме, солзите нема да ги поправат работите.
Почнаа да живеат на стариот начин; и принцот расте и расте како тесто на сунгер – со скокови и граници, и порасна голем.
"Колку и да чувате со вас", мисли царот, " мора да го подарите: тоа е неизбежно!"Го фати иван Царевич за рака, го одведе директно до езерото.
– Погледнете овде", вели тоj, " за моjот прстен; случаjно го испуштив вчера.
Тоj остави еден царевич, и самиот се сврте дома. Принцот почна да го бара прстенот, оди по брегот, а старица наидува на него.
– Каде одиш, Принцу Иван?
– Тргни се, не ми пречи, стара вештерка! И тоа е досадно без тебе. (Вештерка – од "да знаеш" – да знаеш, спореди – Веди – од Санскрит буквално – свето знаене. Според суеверните верувана кои датираат од паганството, жената е волшебничка коjа, благодарение на таjните врски со "злите духови", наводно е во состоjба да им нанесе несрека на лугето, да им наштети на животните. Според популарните верувана, вештерка му служи на гаволот. Во Средниот Век, црковната Инквизициjа прогонувала и jавно истребувала жени осомничени за вештерство).
– Остани со Бога!
И старата дама отиде на страна.
И Принцот Иван размислуваше: "Зошто jа проколнав старицата? Дозволете ми да го превртам; старите луге се лукави и остроумни! Можеби ке каже нешто лубезно."И тоj почна да jа врти старицата:
– Врати Се, Бабо, но прости ми го моjот глупав збор! На краjот на краиштата, со навреденост реков: татко ми ме натера да барам прстен, одам и го барам, но нема прстен како што нема!
– Вие не сте тука за прстен; татко ти ви даде на морскиот крал: морскиот крал ке излезе и ке ве однесе со него во подводното царство.
Принцот горко плачеше.
– Не грижи Се, Принцу Иван! Ќе има одмор и на вашата улица; само слушаj ме, стари жени. Скриjте се зад таа грмушка од рибизла таму и скриjте се тивко. Дванаесет гулаби ке летаат тука – сите црвени девоjки, а по нив тринаесеттиот; тие ке пливаат во езерото; во мегувреме, одземете jа кошулата на последната и не вракаjте jа додека не ви го даде прстенот. Ако не успеете да го направите ова, ке загинете засекогаш на морскиот крал, има висока палисада насекаде околу палатата, цели десет версти, и има заглавена глава на секоj зборуваше; само една празна, не пагаj на неа!
Принцот иван и се заблагодари на старицата, се сокри зад грмушка од рибизла и го чека времето. (Една милjа е древна руска мерка за должина еднаква на 500 фатоми, околу 1 км).
Одеднаш пристигнуваат дванаесет гулаби; удриjа во влажна земjа и се претвориjа во црвени девоjки, сите неискажлива убавина: ниту да размислуваат, ниту да погодуваат, ниту да пишуваат со пенкало! (Трансформациите се феномени на античко менуване на обликот, "светата" слика 12 – од 12 месеци – фази на Месечината. Броjот 12 е делив без остаток со 2, 3, 4, 6, а следниот броj 13 не е делив со ништо – излегува "проклето десетина"). Ги фрлиjа фустаните и влегоа во езерото: свирене, прскане, смеене, пеене песни.
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию (https://www.litres.ru/pages/biblio_book/?art=69431893&lfrom=174836202) на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.
