Nikita Shcheholevatyi "Nauka Holenderskiego przez Literaturę: Analiza i Tłumaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej"

Nie Domper-toren rozswietlilo noc mojego zycia,

Ludzie przyslali mi swoje mroczne mysli,

A rоznica, ktоra nosilismy, byla z obu stron Boga;

niet de Domper-woning – nie Domper-woning, is mij aardsch verblijf geweest – bylo moim ziemskim mieszkaniem, niet de Domper-toren – nie Domper-toren, heeft mijn levensnacht verlicht – rozswietlilo noc mojego zycia, want de menschen – poniewaz ludzie, zonden mij hun donkere gedachten – przyslali mi swoje mroczne mysli, en 't verschil dat wij droegen – a rоznica, ktоra nosilismy, was van beider Zij van God – byla z obu stron Boga).

Eerste hoofdstuk:  (Rozdzial pierwszy)

Ik ben makelaar in koffi, en woon op de Lauriergracht, No 37. (Jestem maklerem kawowym i mieszkam przy Lauriergracht 37; ik ben – jestem, makelaar in koffi – makler kawowy, en woon – i mieszkam, op de Lauriergracht – przy Lauriergracht, No 37 – numer 37).

Het is myn gewoonte niet, romans te schryven, of zulke dingen, en het heeft dan ook lang geduurd, voor ik er toe overging een paar riem papier extra te bestellen, en het werk aantevangen, dat gy, lieve lezer, zoo-even in de hand hebt genomen, en dat ge lezen moet als ge makelaar in koffi zyt, of als ge wat anders zyt. (Nie mam zwyczaju pisac powiesci ani takich rzeczy, i zajelo mi to duzo czasu, zanim zdecydowalem sie zamоwic dodatkowy ryz papieru i rozpoczac prace, ktоra, drogi czytelniku, wlasnie wziales do reki i ktоra powinienes przeczytac, jesli jestes maklerem kawowym lub kims innym; het is myn gewoonte niet – nie mam zwyczaju, romans te schryven – pisac powiesci, of zulke dingen – ani takich rzeczy, en het heeft dan ook lang geduurd – i zajelo mi to duzo czasu, voor ik er toe overging – zanim zdecydowalem sie, een paar riem papier extra te bestellen – zamоwic dodatkowy ryz papieru, en het werk aantevangen – i rozpoczac prace, dat gy, lieve lezer – ktоra, drogi czytelniku, zoo-even in de hand hebt genomen – wlasnie wziales do reki, en dat ge lezen moet – i ktоra powinienes przeczytac, als ge makelaar in koffi zyt – jesli jestes maklerem kawowym, of als ge wat anders zyt – lub kims innym).

Niet alleen dat ik nooit iets schreef wat naar een roman geleek, maar ik houd er zelfs niet van, iets dergelyks te lezen, omdat ik een man van zaken ben. (Nie tylko nigdy nie napisalem niczego, co przypominaloby powiesc, ale nawet nie lubie czytac czegos podobnego, poniewaz jestem czlowiekiem interesоw; niet alleen dat ik nooit iets schreef – nie tylko nigdy nie napisalem niczego, wat naar een roman geleek – co przypominaloby powiesc, maar ik houd er zelfs niet van – ale nawet nie lubie, iets dergelyks te lezen – czegos podobnego czytac, omdat ik een man van zaken ben – poniewaz jestem czlowiekiem interesоw).

Sedert jaren vraag ik my af, waartoe zulke dingen dienen, en ik sta verbaasd over de onbeschaamdheid, waarmede een dichter of romanverteller u iets op de mouw durft spelden, dat nooit gebeurd is, en meestal niet gebeuren kan. (Od lat zastanawiam sie, do czego takie rzeczy sluza, i jestem zdumiony bezczelnoscia, z jaka poeta lub opowiadacz powiesci odwaza sie wmawiac ci cos, co nigdy sie nie wydarzylo i najczesciej nie moze sie wydarzyc; sedert jaren vraag ik my af – od lat zastanawiam sie, waartoe zulke dingen dienen – do czego takie rzeczy sluza, en ik sta verbaasd over de onbeschaamdheid – i jestem zdumiony bezczelnoscia, waarmede een dichter of romanverteller – z jaka poeta lub opowiadacz powiesci, u iets op de mouw durft spelden – odwaza sie wmawiac ci cos, dat nooit gebeurd is – co nigdy sie nie wydarzylo, en meestal niet gebeuren kan – i najczesciej nie moze sie wydarzyc).

Als ik in myn vak – ik ben makelaar in koffi, en woon op de Lauriergracht No 37 – aan een principaal – een principaal is iemand die koffi verkoopt – een opgave deed, waarin maar een klein gedeelte der onwaarheden voorkwam, die in gedichten en romans de hoofdzaak uitmaken, zou hy terstond Busselinck & Waterman nemen. (Gdybym w moim zawodzie – jestem maklerem kawowym i mieszkam przy Lauriergracht 37 – podal szefowi – szef to ktos, kto sprzedaje kawe – raport, w ktоrym znalazlaby sie chocby niewielka czesc nieprawd, ktоre sa glоwna trescia wierszy i powiesci, natychmiast zatrudnilby Busselinck & Waterman; als ik in myn vak – gdybym w moim zawodzie, ik ben makelaar in koffi – jestem maklerem kawowym, en woon op de Lauriergracht No 37 – i mieszkam przy Lauriergracht 37, aan een principaal – szefowi, een principaal is iemand die koffi verkoopt – szef to ktos, kto sprzedaje kawe, een opgave deed – podal raport, waarin maar een klein gedeelte der onwaarheden voorkwam – w ktоrym znalazlaby sie chocby niewielka czesc nieprawd, die in gedichten en romans de hoofdzaak uitmaken – ktоre sa glоwna trescia wierszy i powiesci, zou hy terstond Busselinck & Waterman nemen – natychmiast zatrudnilby Busselinck & Waterman).

Dat zyn ook makelaars in koffi, doch hun adres behoeft ge niet te weten. (To tez sa maklerzy kawowi, ale nie musisz znac ich adresu; dat zyn ook makelaars in koffi – to tez sa maklerzy kawowi, doch hun adres behoeft ge niet te weten – ale nie musisz znac ich adresu).

Ik pas er dus wel op, dat ik geen romans schryf, of andere valsche opgaven doe. (Dlatego bardzo sie staram, aby nie pisac powiesci ani nie podawac falszywych raportоw; ik pas er dus wel op – dlatego bardzo sie staram, dat ik geen romans schryf – aby nie pisac powiesci, of andere valsche opgaven doe – ani nie podawac falszywych raportоw).

Ik heb dan ook altyd opgemerkt dat menschen die zich met zoo-iets inlaten, gewoonlyk slecht wegkomen. (Zawsze zauwazalem, ze ludzie, ktоrzy zajmuja sie takimi rzeczami, zwykle zle na tym wychodza; ik heb dan ook altyd opgemerkt – zawsze zauwazalem, dat menschen die zich met zoo-iets inlaten – ze ludzie, ktоrzy zajmuja sie takimi rzeczami, gewoonlyk slecht wegkomen – zwykle zle na tym wychodza).

Ik ben drie en veertig jaren oud, bezoek sedert twintig jaren de beurs, en kan dus voor den dag treden, als men iemand roept die ondervinding heeft. (Mam czterdziesci trzy lata, od dwudziestu lat bywam na gieldzie i moge wiec wystepowac, gdy potrzebna jest osoba z doswiadczeniem; ik ben drie en veertig jaren oud – mam czterdziesci trzy lata, bezoek sedert twintig jaren de beurs – od dwudziestu lat bywam na gieldzie, en kan dus voor den dag treden – i moge wiec wystepowac, als men iemand roept die ondervinding heeft – gdy potrzebna jest osoba z doswiadczeniem).

Ik heb al wat huizen zien vallen! En gewoonlyk, wanneer ik de oorzaken naging, kwam het me voor, dat die moesten gezocht worden in de verkeerde richting die aan de meesten gegeven was in hun jeugd. (Widzialem juz kilka domоw, ktоre upadly! I zazwyczaj, kiedy badalem przyczyny, wydawalo mi sie, ze nalezy ich szukac w zlym kierunku, ktоry zostal im nadany w mlodosci; ik heb al wat huizen zien vallen – widzialem juz kilka domоw, ktоre upadly, en gewoonlyk, wanneer ik de oorzaken naging – i zazwyczaj, kiedy badalem przyczyny, kwam het me voor – wydawalo mi sie, dat die moesten gezocht worden – ze nalezy ich szukac, in de verkeerde richting die aan de meesten gegeven was in hun jeugd – w zlym kierunku, ktоry zostal im nadany w mlodosci).

Ik zeg: waarheid en gezond verstand, en hier blyf ik by. (Mоwie: prawda i zdrowy rozsadek, i przy tym pozostaje; ik zeg – mоwie, waarheid en gezond verstand – prawda i zdrowy rozsadek, en hier blyf ik by – i przy tym pozostaje).

Voor de Schrift maak ik natuurlyk een uitzondering. (Dla Pisma Swietego robie oczywiscie wyjatek; voor de Schrift – dla Pisma Swietego, maak ik natuurlyk een uitzondering – robie oczywiscie wyjatek).

De fout begint al van Van Alphen af, en wel terstond by den eersten regel over die ‘lieve wichtjes’. (Blad zaczyna sie juz od Van Alphena, a mianowicie od pierwszego wiersza o „kochanych dzieciaczkach”; de fout begint al van Van Alphen af – blad zaczyna sie juz od Van Alphena, en wel terstond by den eersten regel – a mianowicie od pierwszego wiersza, over die ‘lieve wichtjes’ – o „kochanych dzieciaczkach”).

Wat drommel kon dien ouden heer bewegen, zich uittegeven voor een aanbidder van myn zusje Truitje die zeere oogen had, of van myn bro?r Gerrit die altyd met zyn neus speelde? (Co do diabla moglo sklonic tego starego pana do udawania wielbiciela mojej siostry Truitje, ktоra miala bolace oczy, lub mojego brata Gerrita, ktоry zawsze bawil sie nosem?; wat drommel kon dien ouden heer bewegen – co do diabla moglo sklonic tego starego pana, zich uittegeven voor een aanbidder – do udawania wielbiciela, van myn zusje Truitje die zeere oogen had – mojej siostry Truitje, ktоra miala bolace oczy, of van myn bro?r Gerrit die altyd met zyn neus speelde – lub mojego brata Gerrita, ktоry zawsze bawil sie nosem).

En toch, hy zegt: ‘dat hy die versjes zong, door liefde gedrongen.’ (A jednak, on mоwi: „ze spiewal te wierszyki, kierowany miloscia”; en toch – a jednak, hy zegt – on mоwi, dat hy die versjes zong – ze spiewal te wierszyki, door liefde gedrongen – kierowany miloscia).

Ik dacht dikwyls als kind: ‘man, ik wilde u graag eens ontmoeten, en als ge my de marmerknikkers weigerde, die ik u vragen zou, of myn naam voluit in banket – ik heet Batavus – dan houd ik u voor een leugenaar.’ (Czesto myslalem jako dziecko: „czlowieku, chcialbym cie kiedys spotkac, i jesli odmоwilbys mi szklanych kulek, o ktоre bym cie poprosil, lub mojego imienia w calosci z marcepanu – nazywam sie Batavus – to uznalbym cie za klamce”; ik dacht dikwyls als kind – czesto myslalem jako dziecko, man, ik wilde u graag eens ontmoeten – czlowieku, chcialbym cie kiedys spotkac, en als ge my de marmerknikkers weigerde – i jesli odmоwilbys mi szklanych kulek, die ik u vragen zou – o ktоre bym cie poprosil, of myn naam voluit in banket – lub mojego imienia w calosci z marcepanu, ik heet Batavus – nazywam sie Batavus, dan houd ik u voor een leugenaar – to uznalbym cie za klamce).

Maar ik heb Van Alphen nooit gezien. (Ale nigdy nie widzialem Van Alphena; maar ik heb Van Alphen nooit gezien – ale nigdy nie widzialem Van Alphena).

Hy was al dood, geloof ik, toen hy ons vertelde dat myn vader myn beste vrind was – ik hield meer van Pauweltje Winser, die naast ons woonde in de Batavierstraat – en dat myn kleine hond zoo dankbaar was. (On juz nie zyl, chyba, kiedy powiedzial nam, ze mоj ojciec byl moim najlepszym przyjacielem – bardziej lubilem Pauweltje Winsera, ktоry mieszkal obok nas na ulicy Batavierstraat – i ze mоj maly pies byl taki wdzieczny; hy was al dood, geloof ik – on juz nie zyl, chyba, toen hy ons vertelde – kiedy powiedzial nam, dat myn vader myn beste vrind was – ze mоj ojciec byl moim najlepszym przyjacielem, ik hield meer van Pauweltje Winser – bardziej lubilem Pauweltje Winsera, die naast ons woonde in de Batavierstraat – ktоry mieszkal obok nas na ulicy Batavierstraat, en dat myn kleine hond zoo dankbaar was – i ze mоj maly pies byl taki wdzieczny).

We hielden geen honden, omdat ze zoo onzindelyk zyn. (Nie trzymalismy psоw, poniewaz byly takie nieczyste; we hielden geen honden – nie trzymalismy psоw, omdat ze zoo onzindelyk zyn – poniewaz byly takie nieczyste).

Alles leugens! Zoo gaat dan de opvoeding voort. (Wszystko klamstwa! Tak wiec edukacja trwa; alles leugens – wszystko klamstwa, zoo gaat dan de opvoeding voort – tak wiec edukacja trwa).

Het nieuwe zusjen is van de groenvrouw gekomen in een groote kool. (Nowa siostrzyczka przyszla od zielonej kobiety w duzej kapuscie; het nieuwe zusjen – nowa siostrzyczka, is van de groenvrouw gekomen – przyszla od zielonej kobiety, in een groote kool – w duzej kapuscie).

Alle Hollanders zyn dapper en edelmoedig. (Wszyscy Holendrzy sa odwazni i szlachetni; alle Hollanders – wszyscy Holendrzy, zyn dapper en edelmoedig – sa odwazni i szlachetni).

De Romeinen waren bly dat de Batavieren hen lieten leven. (Rzymianie byli szczesliwi, ze Batawowie pozwolili im zyc; de Romeinen waren bly – Rzymianie byli szczesliwi, dat de Batavieren hen lieten leven – ze Batawowie pozwolili im zyc).

De Bey van Tunis kreeg een kolyk als hy het wapperen hoorde van de nederlandsche vlag. (Bej Tunisu dostal kolki, gdy uslyszal powiew holenderskiej flagi; de Bey van Tunis – Bej Tunisu, kreeg een kolyk – dostal kolki, als hy het wapperen hoorde – gdy uslyszal powiew, van de nederlandsche vlag – holenderskiej flagi).

De hertog van Alva was een ondier. (Ksiaze Alby byl potworem; de hertog van Alva – ksiaze Alby, was een ondier – byl potworem).

De eb, in 1672 geloof ik, duurde wat langer dan gewoonlyk, expres om Nederland te beschermen. (Odplyw, w 1672 roku, chyba, trwal troche dluzej niz zwykle, specjalnie aby chronic Holandie; de eb – odplyw, in 1672 geloof ik – w 1672 roku, chyba, duurde wat langer dan gewoonlyk – trwal troche dluzej niz zwykle, expres om Nederland te beschermen – specjalnie aby chronic Holandie).

Leugens! Nederland is Nederland gebleven, omdat onze oude lu? goed op hun zaken pasten, en omdat ze het ware geloof hadden. (Klamstwa! Holandia pozostala Holandia, poniewaz nasi starzy ludzie dobrze dbali o swoje sprawy i mieli prawdziwa wiare; leugens – klamstwa, Nederland is Nederland gebleven – Holandia pozostala Holandia, omdat onze oude lu? goed op hun zaken pasten – poniewaz nasi starzy ludzie dobrze dbali o swoje sprawy, en omdat ze het ware geloof hadden – i mieli prawdziwa wiare).

Dat is de zaak! (To jest rzecz!; dat is de zaak – to jest rzecz).

En dan komen later weer andere leugens. (A potem pojawiaja sie inne klamstwa; en dan komen later weer andere leugens – a potem pojawiaja sie inne klamstwa).

Een meisjen is een engel. (Dziewczyna to aniol; een meisjen – dziewczyna, is een engel – to aniol).

Wie dit het eerst ontdekte, heeft nooit zusters gehad. (Kto to pierwszy odkryl, nigdy nie mial siоstr; wie dit het eerst ontdekte – kto to pierwszy odkryl, heeft nooit zusters gehad – nigdy nie mial siоstr).

Liefde is een zaligheid. (Milosc to blogosc; liefde – milosc, is een zaligheid – to blogosc).

Men vlucht met het een of ander voorwerp naar het einde der aarde. (Uciekamy z jakims przedmiotem na koniec swiata; men vlucht – uciekamy, met het een of ander voorwerp – z jakims przedmiotem, naar het einde der aarde – na koniec swiata).

De aarde heeft geen einden, en die liefde is ook gekheid. (Ziemia nie ma koncоw, a ta milosc to tez szalenstwo; de aarde heeft geen einden – ziemia nie ma koncоw, en die liefde is ook gekheid – a ta milosc to tez szalenstwo).

Niemand kan zeggen dat ik niet goed leef met myn vrouw – zy is een dochter van Last & Co, makelaars in koffi – niemand kan iets op ons huwelyk aanmerken. (Nikt nie moze powiedziec, ze nie zyje dobrze z moja zona – jest cоrka Last & Co, maklerоw kawowych – nikt nie moze nic zarzucic naszemu malzenstwu; niemand kan zeggen – nikt nie moze powiedziec, dat ik niet goed leef met myn vrouw – ze nie zyje dobrze z moja zona, zy is een dochter van Last & Co – jest cоrka Last & Co, makelaars in koffi – maklerоw kawowych, niemand kan iets op ons huwelyk aanmerken – nikt nie moze nic zarzucic naszemu malzenstwu).

Ik ben lid van Artis, zy heeft een sjaallong van twee-en-negentig gulden, en van zulk een malle liefde die volstrekt aan het einde der aarde wil wonen, is toch tusschen ons nooit spraak geweest. (Jestem czlonkiem Artis, ona ma szal za dziewiecdziesiat dwa guldeny, i nigdy miedzy nami nie bylo mowy o takiej szalonej milosci, ktоra chce mieszkac na koncu swiata; ik ben lid van Artis – jestem czlonkiem Artis, zy heeft een sjaallong van twee-en-negentig gulden – ona ma szal za dziewiecdziesiat dwa guldeny, en van zulk een malle liefde – i nigdy miedzy nami, die volstrekt aan het einde der aarde wil wonen – o takiej szalonej milosci, ktоra chce mieszkac na koncu swiata, is toch tusschen ons nooit spraak geweest – nigdy nie bylo mowy).

Toen we getrouwd zyn, hebben wy een toertje naar den Haag gemaakt – ze heeft daar flanel gekocht, waarvan ik nog borstrokken draag – en verder heeft ons de liefde nooit de wereld ingejaagd. (Kiedy sie pobralismy, zrobilismy wycieczke do Hagi – tam kupila flanele, z ktоrej nadal nosze koszule – a milosc nigdy nas nie wyganiala w swiat; toen we getrouwd zyn – kiedy sie pobralismy, hebben wy een toertje naar den Haag gemaakt – zrobilismy wycieczke do Hagi, ze heeft daar flanel gekocht – tam kupila flanele, waarvan ik nog borstrokken draag – z ktоrej nadal nosze koszule, en verder heeft ons de liefde nooit de wereld ingejaagd – a milosc nigdy nas nie wyganiala w swiat).

Dus: alles gekheid en leugens! (Wiec: wszystko szalenstwo i klamstwa; dus – wiec, alles gekheid en leugens – wszystko szalenstwo i klamstwa).

En zou myn huwelyk nu minder gelukkig wezen, dan van de menschen die zich uit liefde de tering op den hals haalden, of de haren uit het hoofd? (Czy moje malzenstwo mialoby byc teraz mniej szczesliwe niz ludzi, ktоrzy z milosci narazali sie na gruzlice lub wyrywali sobie wlosy z glowy?; en zou myn huwelyk nu minder gelukkig wezen – czy moje malzenstwo mialoby byc teraz mniej szczesliwe, dan van de menschen – niz ludzi, die zich uit liefde de tering op den hals haalden – ktоrzy z milosci narazali sie na gruzlice, of de haren uit het hoofd – lub wyrywali sobie wlosy z glowy).

Of denkt ge dat myn huishouden iets minder wel geregeld is, dan het wezen zou als ik voor zeventien jaar myn meisjen in verzen gezegd had dat ik haar trouwen wilde? (Czy myslisz, ze moje gospodarstwo domowe jest mniej dobrze zorganizowane, niz byloby, gdybym siedemnascie lat temu powiedzial mojej dziewczynie w wierszach, ze chce ja poslubic?; of denkt ge dat myn huishouden iets minder wel geregeld is – czy myslisz, ze moje gospodarstwo domowe jest mniej dobrze zorganizowane, dan het wezen zou als ik voor zeventien jaar myn meisjen in verzen gezegd had – niz byloby, gdybym siedemnascie lat temu powiedzial mojej dziewczynie w wierszach, dat ik haar trouwen wilde – ze chce ja poslubic).

Gekheid! (Szalenstwo!; gekheid – szalenstwo).

Ik had dit toch even goed kunnen doen als ieder ander, want verzenmaken is een ambacht, zeker minder moeielyk dan ivoordraaien. (Moglem to zrobic rоwnie dobrze jak kazdy inny, bo pisanie wierszy to rzemioslo, z pewnoscia mniej trudne niz toczenie kosci sloniowej; ik had dit toch even goed kunnen doen als ieder ander – moglem to zrobic rоwnie dobrze jak kazdy inny, want verzenmaken is een ambacht – bo pisanie wierszy to rzemioslo, zeker minder moeielyk dan ivoordraaien – z pewnoscia mniej trudne niz toczenie kosci sloniowej).

Hoe zouden anders de ulevellen met deviezen zoo goedkoop wezen? (Jak inaczej kartki z sentencjami bylyby tak tanie?; hoe zouden anders de ulevellen met deviezen zoo goedkoop wezen – jak inaczej kartki z sentencjami bylyby tak tanie).

Frits zegt: ‘Uhlefeldjes’ ik weet niet, waarom? (Frits mоwi: „Uhlefeldjes” nie wiem, dlaczego?; Frits zegt – Frits mоwi, ‘Uhlefeldjes’ – „Uhlefeldjes”, ik weet niet, waarom – nie wiem, dlaczego).

En vraag eens naar den prys van een stel billardballen! (A zapytaj o cene zestawu bilardowych kul!; en vraag eens naar den prys van een stel billardballen – a zapytaj o cene zestawu bilardowych kul).

Ik heb niets tegen verzen op-zichzelf. (Nie mam nic przeciwko wierszom jako takim; ik heb niets tegen verzen op-zichzelf – nie mam nic przeciwko wierszom jako takim).

Wil men de woorden in 't gelid zetten, goed! Maar zeg niets wat niet waar is. (Jesli ktos chce ustawic slowa w rym, dobrze! Ale nie mоw nic, co nie jest prawda; wil men de woorden in 't gelid zetten – jesli ktos chce ustawic slowa w rym, goed – dobrze, maar zeg niets wat niet waar is – ale nie mоw nic, co nie jest prawda).

‘De lucht is guur, en 't is vier uur.’ Dit laat ik gelden, als het werkelyk guur en vier uur is. (Powietrze jest surowe, a jest czwarta godzina. To moge uznac, jesli rzeczywiscie jest surowe i jest czwarta godzina; de lucht is guur – powietrze jest surowe, en 't is vier uur – a jest czwarta godzina, dit laat ik gelden – to moge uznac, als het werkelyk guur en vier uur is – jesli rzeczywiscie jest surowe i jest czwarta godzina).

Maar als 't kwartier voor drie?n is, kan ik, die myn woorden niet in 't gelid zet, zeggen: ‘de lucht is guur, en 't is kwartier voor drie?n.’ (Ale jesli jest za pietnascie trzecia, moge, ja, ktоry nie ustawiam slоw w rym, powiedziec: „powietrze jest surowe, a jest za pietnascie trzecia”; maar als 't kwartier voor drie?n is – ale jesli jest za pietnascie trzecia, kan ik, die myn woorden niet in 't gelid zet – moge, ja, ktоry nie ustawiam slоw w rym, zeggen – powiedziec, de lucht is guur, en 't is kwartier voor drie?n – powietrze jest surowe, a jest za pietnascie trzecia).

De verzenmaker is door de guurheid van den eersten regel aan een vol uur gebonden. (Poeta jest zwiazany przez surowosc pierwszego wersu na pelna godzine; de verzenmaker is door de guurheid van den eersten regel aan een vol uur gebonden – poeta jest zwiazany przez surowosc pierwszego wersu na pelna godzine).

Het moet voor hem juist een, twee uur, enz. wezen, of de lucht mag niet guur zyn. (Dla niego musi to byc dokladnie jedna, druga godzina itp., albo powietrze nie moze byc surowe; het moet voor hem juist een, twee uur, enz. wezen – dla niego musi to byc dokladnie jedna, druga godzina itp., of de lucht mag niet guur zyn – albo powietrze nie moze byc surowe).

Zeven en negen is verboden door de maat. (Siedem i dziewiec jest zabronione przez metr; zeven en negen is verboden door de maat – siedem i dziewiec jest zabronione przez metr).

Daar gaat hy dan aan 't knoeien! (I wtedy zaczyna sie knuc; daar gaat hy dan aan 't knoeien – i wtedy zaczyna sie knuc).

Of het we?r moet veranderd, ?f de tyd. (Albo pogoda musi sie zmienic, albo czas; of het we?r moet veranderd – albo pogoda musi sie zmienic, ?f de tyd – albo czas).

Eеn van beiden is dan gelogen. (Jedno z dwоch jest wtedy klamstwem; ееn van beiden is dan gelogen – jedno z dwоch jest wtedy klamstwem).

En niet alleen die verzen lokken de jeugd tot onwaarheid. (I nie tylko te wiersze przyciagaja mlodziez do nieprawdy; en niet alleen die verzen lokken de jeugd tot onwaarheid – i nie tylko te wiersze przyciagaja mlodziez do nieprawdy).

Ga eens in den schouwburg, en luister dааr wat er voor leugens aan den man worden gebracht. (Idz do teatru i posluchaj, jakie klamstwa sa tam przedstawiane; ga eens in den schouwburg – idz do teatru, en luister dааr wat er voor leugens aan den man worden gebracht – i posluchaj, jakie klamstwa sa tam przedstawiane).

De held van 't stuk wordt uit het water gehaald door iemand die op 't punt staat bankroet te maken. (Bohater sztuki zostaje wyciagniety z wody przez kogos, kto jest na skraju bankructwa; de held van 't stuk – bohater sztuki, wordt uit het water gehaald – zostaje wyciagniety z wody, door iemand die op 't punt staat bankroet te maken – przez kogos, kto jest na skraju bankructwa).

Dan geeft hy hem zyn halve vermogen. (Nastepnie daje mu polowe swojego majatku; dan geeft hy hem zyn halve vermogen – nastepnie daje mu polowe swojego majatku).

Dat kan niet waar zyn. (To nie moze byc prawda; dat kan niet waar zyn – to nie moze byc prawda).

Toen onlangs op de Prinsengracht myn hoed te-water woei – Frits zegt: waaide – heb ik den man die hem my terugbracht, een dubbeltje gegeven, en hy was tevreden. (Kiedy niedawno na Prinsengracht mоj kapelusz wpadl do wody – Frits mоwi: wial – dalem czlowiekowi, ktоry mi go zwrоcil, dziesiec centоw i byl zadowolony; toen onlangs op de Prinsengracht myn hoed te-water woei – kiedy niedawno na Prinsengracht mоj kapelusz wpadl do wody, Frits zegt: waaide – Frits mоwi: wial, heb ik den man die hem my terugbracht – dalem czlowiekowi, ktоry mi go zwrоcil, een dubbeltje gegeven, en hy was tevreden – dziesiec centоw i byl zadowolony).

Ik weet wel dat ik iets meer had moeten geven als hy myzelf er uit gehaald had, maar zeker myn halve vermogen niet. (Wiem, ze powinienem dac troche wiecej, gdyby wyciagnal mnie samego, ale na pewno nie polowe mojego majatku; ik weet wel dat ik iets meer had moeten geven als hy myzelf er uit gehaald had – wiem, ze powinienem dac troche wiecej, gdyby wyciagnal mnie samego, maar zeker myn halve vermogen niet – ale na pewno nie polowe mojego majatku).

't Is immers duidelyk dat men op die wys maar tweemaal in 't water hoeft te vallen om doodarm te wezen. (To jasne, ze w ten sposоb wystarczy wpasc do wody dwa razy, aby byc zupelnie biednym; 't is immers duidelyk – to jasne, dat men op die wys maar tweemaal in 't water hoeft te vallen – ze w ten sposоb wystarczy wpasc do wody dwa razy, om doodarm te wezen – aby byc zupelnie biednym).

Wat het ergste is by zulke vertooningen op het tooneel, het publiek gewent zich zоо aan al die onwaarheden, dat het ze mooi vindt en toejuicht. (Najgorsze jest to, ze publicznosc tak bardzo przyzwyczaja sie do tych wszystkich nieprawd, ze uwaza je za piekne i bije im brawo; wat het ergste is by zulke vertooningen op het tooneel – najgorsze jest to, ze publicznosc tak bardzo przyzwyczaja sie do tych wszystkich nieprawd, het publiek gewent zich zоо aan al die onwaarheden – ze publicznosc tak bardzo przyzwyczaja sie do tych wszystkich nieprawd, dat het ze mooi vindt en toejuicht – ze uwaza je za piekne i bije im brawo).

Ik had wel eens lust zoo'n heel parterre in 't water te gooien, om te zien wie dat toejuichen gemeend had. (Czasami mam ochote wrzucic cala widownie do wody, zeby zobaczyc, kto naprawde bije brawo; ik had wel eens lust – czasami mam ochote, zoo'n heel parterre in 't water te gooien – wrzucic cala widownie do wody, om te zien wie dat toejuichen gemeend had – zeby zobaczyc, kto naprawde bije brawo).

Ik, die van waarheid houd, waarschuw ieder dat ik voor 't opvisschen van myn persoon geen zoo hoog bergloon betalen wil. (Ja, ktоry cenie prawde, ostrzegam wszystkich, ze nie chce placic tak wysokiej ceny za wyciagniecie mnie z wody; ik, die van waarheid houd – ja, ktоry cenie prawde, waarschuw ieder – ostrzegam wszystkich, dat ik voor 't opvisschen van myn persoon – ze za wyciagniecie mnie z wody, geen zoo hoog bergloon betalen wil – nie chce placic tak wysokiej ceny).

Wie met minder niet tevreden is, mag me laten liggen. (Kto nie jest zadowolony z mniejszej kwoty, moze mnie zostawic; wie met minder niet tevreden is – kto nie jest zadowolony z mniejszej kwoty, mag me laten liggen – moze mnie zostawic).

Alleen Zondags zou ik iets meer geven, omdat ik dan myn kantilje ketting draag, en een anderen rok. (Tylko w niedziele dalbym troche wiecej, poniewaz wtedy nosze mоj lancuszek z kantylami i inny plaszcz; alleen Zondags zou ik iets meer geven – tylko w niedziele dalbym troche wiecej, omdat ik dan myn kantilje ketting draag – poniewaz wtedy nosze mоj lancuszek z kantylami, en een anderen rok – i inny plaszcz).

Ja, dat tooneel bederft velen, meer nog dan de romans. (Tak, teatr psuje wielu ludzi, jeszcze bardziej niz powiesci; ja, dat tooneel bederft velen – tak, teatr psuje wielu ludzi, meer nog dan de romans – jeszcze bardziej niz powiesci).

Het is zoo aanschouwelyk! (To jest takie widowiskowe!; het is zoo aanschouwelyk – to jest takie widowiskowe).

Met wat klatergoud en wat kant van uitgeslagen papier, ziet er dat alles zoo aanlokkelyk uit. (Z odrobina blichtru i wycietego papieru, wszystko wyglada tak kuszaco; met wat klatergoud en wat kant van uitgeslagen papier – z odrobina blichtru i wycietego papieru, ziet er dat alles zoo aanlokkelyk uit – wszystko wyglada tak kuszaco).

Voor kinderen, meen ik, en voor menschen die niet in zaken zyn. (Dla dzieci, mysle, i dla ludzi, ktоrzy nie sa w biznesie; voor kinderen, meen ik – dla dzieci, mysle, en voor menschen die niet in zaken zyn – i dla ludzi, ktоrzy nie sa w biznesie).

Zelfs als die tooneelmenschen armoede willen voorstellen, is hun voorstelling altyd leugenachtig. (Nawet jesli ci ludzie teatralni chca przedstawic biede, ich przedstawienie zawsze jest klamliwe; zelfs als die tooneelmenschen armoede willen voorstellen – nawet jesli ci ludzie teatralni chca przedstawic biede, is hun voorstelling altyd leugenachtig – ich przedstawienie zawsze jest klamliwe).

Een meisje wier vader bankroet maakte, werkt om de familie te onderhouden. (Dziewczyna, ktоrej ojciec zbankrutowal, pracuje, aby utrzymac rodzine; een meisje wier vader bankroet maakte – dziewczyna, ktоrej ojciec zbankrutowal, werkt om de familie te onderhouden – pracuje, aby utrzymac rodzine).

Heel goed. (Bardzo dobrze; heel goed – bardzo dobrze).

Daar zit ze dan te naaien, te breien of te borduren. (Siedzi tam, szyjac, dziergajac lub haftujac; daar zit ze dan te naaien – siedzi tam, szyjac, te breien of te borduren – dziergajac lub haftujac).

Maar tel nu eens de steken die ze doet gedurende het heele bedryf. (Ale policz teraz sciegi, ktоre wykonuje przez caly czas; maar tel nu eens de steken die ze doet – ale policz teraz sciegi, gedurende het heele bedryf – przez caly czas).

Ze praat, ze zucht, ze loopt naar 't venster, maar werken doet ze niet. (Ona rozmawia, wzdycha, podchodzi do okna, ale nie pracuje; ze praat, ze zucht, ze loopt naar 't venster – ona rozmawia, wzdycha, podchodzi do okna, maar werken doet ze niet – ale nie pracuje).

De familie die van dezen arbeid leven kan, heeft weinig noodig. (Rodzina, ktоra moze zyc z tej pracy, potrzebuje niewiele; de familie die van dezen arbeid leven kan – rodzina, ktоra moze zyc z tej pracy, heeft weinig noodig – potrzebuje niewiele).

Zoo'n meisjen is natuurlyk de heldin. (Taka dziewczyna jest oczywiscie bohaterka; zoo'n meisjen is natuurlyk de heldin – taka dziewczyna jest oczywiscie bohaterka).

Ze heeft eenige verleiders de trappen afgeworpen, ze roept gedurig: ‘o myne moeder, o, myne moeder!’ en stelt dus de deugd voor. (Ona zrzucila kilku uwodzicieli ze schodоw, ciagle wola: „o moja matko, o, moja matko!” i w ten sposоb przedstawia cnote; ze heeft eenige verleiders de trappen afgeworpen – ona zrzucila kilku uwodzicieli ze schodоw, ze roept gedurig – ciagle wola, o myne moeder, o, myne moeder – o moja matko, o, moja matko, en stelt dus de deugd voor – i w ten sposоb przedstawia cnote).

Wat is dat voor een deugd, die een vol jaar noodig heeft voor een paar wollen kousen? (Co to za cnota, ktоra potrzebuje pelnego roku na pare welnianych skarpet?; wat is dat voor een deugd – co to za cnota, die een vol jaar noodig heeft – ktоra potrzebuje pelnego roku, voor een paar wollen kousen – na pare welnianych skarpet).

Geeft dit alles niet valsche denkbeelden van deugd, en ‘werken voor den kost’? (Czy to wszystko nie daje falszywych wyobrazen o cnocie i „pracy na zycie”?; geeft dit alles niet valsche denkbeelden van deugd – czy to wszystko nie daje falszywych wyobrazen o cnocie, en ‘werken voor den kost’ – i „pracy na zycie”).

Alles gekheid en leugens! (Wszystko szalenstwo i klamstwa; alles gekheid en leugens – wszystko szalenstwo i klamstwa).

Dan komt haar eerste minnaar – die vroeger klerk was aan 't kopieboek, maar nu schatryk – op-eens terug, en trouwt haar. (Nastepnie wraca jej pierwszy ukochany – ktоry wczesniej byl urzednikiem przy kopiarce, ale teraz jest bogaty – i zeni sie z nia; dan komt haar eerste minnaar – nastepnie wraca jej pierwszy ukochany, die vroeger klerk was aan 't kopieboek – ktоry wczesniej byl urzednikiem przy kopiarce, maar nu schatryk – ale teraz jest bogaty, op-eens terug, en trouwt haar – i zeni sie z nia).

Ook weer leugens. (Znоw klamstwa; ook weer leugens – znоw klamstwa).

Wie geld heeft, trouwt geen meisjen uit een gefailleerd huis. (Kto ma pieniadze, nie zeni sie z dziewczyna z bankrutujacego domu; wie geld heeft – kto ma pieniadze, trouwt geen meisjen uit een gefailleerd huis – nie zeni sie z dziewczyna z bankrutujacego domu).

En als ge meent, dat dit op het tooneel er dооr kan als uitzondering, blyft toch myn aanmerking bestaan, dat men den zin voor waarheid bederft by het volk, dat de uitzondering als regel aanneemt, en dat men de publieke zedelykheid ondermynt, door het te gewennen iets toetejuichen op het tooneel, wat door elk fatsoenlyk makelaar of koopman voor een bespottelyke krankzinnigheid wordt gehouden in de wereld. (A jesli uwazasz, ze to na scenie moze przejsc jako wyjatek, to i tak pozostaje moje zastrzezenie, ze psuje sie poczucie prawdy w ludziach, ktоrzy biora wyjatek za regule, i podkopuje sie publiczna moralnosc, przyzwyczajajac ludzi do oklaskiwania czegos na scenie, co kazdy przyzwoity makler lub kupiec uwaza za smieszna szalenstwo w swiecie; en als ge meent – a jesli uwazasz, dat dit op het tooneel er dооr kan als uitzondering – ze to na scenie moze przejsc jako wyjatek, blyft toch myn aanmerking bestaan – to i tak pozostaje moje zastrzezenie, dat men den zin voor waarheid bederft by het volk – ze psuje sie poczucie prawdy w ludziach, dat de uitzondering als regel aanneemt – ktоrzy biora wyjatek za regule, en dat men de publieke zedelykheid ondermynt – i podkopuje sie publiczna moralnosc, door het te gewennen iets toetejuichen op het tooneel – przyzwyczajajac ludzi do oklaskiwania czegos na scenie, wat door elk fatsoenlyk makelaar of koopman voor een bespottelyke krankzinnigheid wordt gehouden in de wereld – co kazdy przyzwoity makler lub kupiec uwaza za smieszna szalenstwo w swiecie).

Toen ik trouwde, waren wy op 't kantoor van myn schoonvader – Last & Co – met ons dertienen, en er ging wat om! (Kiedy sie ozenilem, bylismy w biurze mojego tescia – Last & Co – w trzynastu, i wiele sie dzialo!; toen ik trouwde – kiedy sie ozenilem, waren wy op 't kantoor van myn schoonvader – bylismy w biurze mojego tescia, Last & Co – Last & Co, met ons dertienen – w trzynastu, en er ging wat om – i wiele sie dzialo).