Nikita Shcheholevatyi "Nauka Holenderskiego przez Literaturę: Analiza i Tłumaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej"

Vader! geef me aan gene zyde

(Ojcze! daj mi po tamtej stronie; ‘vader! geef me aan gene zyde – Ojcze! daj mi po tamtej stronie)

Wat ik hier niet smaakte… Rust!’

(to, czego tu nie zasmakowalem… Spokоj!; wat ik hier niet smaakte… Rust – to, czego tu nie zasmakowalem… Spokоj!)

Maar, bestervend op myn lippen,

(Ale umierajace na moich ustach; maar, bestervend op myn lippen – ale umierajace na moich ustach)

Steeg de be? niet tot den Heer…

(modlitwa nie doszla do Pana…; steeg de be? niet tot den Heer – modlitwa nie doszla do Pana…)

'k Boog wel be? myn knie?n neer,

(Zgialem kolana; 'k boog wel be? myn knie?n neer – zgialem kolana)

'k Voelde wel een zucht me ontglippen,

(poczulem, jak wzdycham; 'k voelde wel een zucht me ontglippen – poczulem, jak wzdycham)

Maar het was: ‘nog niet, o Heer!

(Ale to bylo: „jeszcze nie, o Panie!; maar het was: ‘nog niet, o Heer – ale to bylo: „jeszcze nie, o Panie!)

Geef my eerst myn moeder weer!’

(Najpierw daj mi z powrotem matke!; geef my eerst myn moeder weer – najpierw daj mi z powrotem matke!)

Rozdzial 4: Pierwszy tydzien Sterna

Vierde hoofdstuk

Voor ik verder ga, moet ik u zeggen dat de jonge Stern gekomen is. (Zanim przejde dalej, musze wam powiedziec, ze mlody Stern przyjechal; voor – zanim, ik – ja, verder – dalej, ga – ide, moet – musze, ik – ja, u zeggen – wam powiedziec, dat – ze, de jonge – mlody, Stern – Stern, gekomen is – przyjechal).

Het is een aardig ventje. (To sympatyczny chlopak; het – to, is – jest, een aardig – sympatyczny, ventje – chlopak).

Hy schynt vlug en bekwaam, maar ik geloof dat hy schw?rmt. (On wydaje sie szybki i zdolny, ale mysle, ze marzyciel; hy – on, schynt – wydaje sie, vlug – szybki, en – i, bekwaam – zdolny, maar – ale, ik – ja, geloof – mysle, dat – ze, hy – on, schw?rmt – marzyciel).

Marie is dertien jaar. (Marie ma trzynascie lat; Marie – Marie, is – ma, dertien jaar – trzynascie lat).

Zyn uitzet is heel netjes. (Jego wyprawka jest bardzo porzadna; zyn uitzet – jego wyprawka, is – jest, heel netjes – bardzo porzadna).

Ik heb hem aan 't kopyboek gezet, om zich te oefenen in den hollandschen styl. (Posadzilem go przy ksiazce do kopiowania, zeby pocwiczyl holenderski styl; ik – ja, heb – posadzilem, hem – jego, aan 't kopyboek – przy ksiazce do kopiowania, gezet – posadzilem, om zich te oefenen – zeby pocwiczyl, in den hollandschen styl – w holenderskim stylu).

Ik ben benieuwd of er spoedig orders van Ludwig Stern zullen komen. (Jestem ciekawy, czy wkrоtce pojawia sie zamоwienia od Ludwiga Sterna; ik ben benieuwd – jestem ciekawy, of er spoedig – czy wkrоtce, orders – zamоwienia, van Ludwig Stern – od Ludwiga Sterna, zullen komen – pojawia sie).

Marie zal een paar pantoffels voor hem borduren… voor den jongen Stern, meen ik. (Marie wyhaftuje mu pare pantofli… dla mlodego Sterna, mam na mysli; Marie – Marie, zal – wyhaftuje, een paar pantoffels – pare pantofli, voor hem – dla niego, borduren – wyhaftuje, voor den jongen Stern – dla mlodego Sterna, meen ik – mam na mysli).

Busselinck & Waterman hebben achter 't net gevischt. (Busselinck & Waterman zostali z pustymi rekami; Busselinck & Waterman – Busselinck & Waterman, hebben achter 't net gevischt – zostali z pustymi rekami).

Een fatsoenlyk makelaar onderkruipt niet, dat zeg ik! (Porzadny makler nie zaniza cen, to mоwie; een fatsoenlyk makelaar – porzadny makler, onderkruipt niet – nie zaniza cen, dat zeg ik – to mоwie!).

Den dag na dat kransje by de Rosemeyers, die in suiker doen, riep ik Frits, en gelastte hem my dat pak van Sjaalman te brengen. (Dzien po spotkaniu u Rosemeyerоw, ktоrzy zajmuja sie cukrem, zawolalem Fritsa i kazalem mu przyniesc mi paczke od Sjaalmana; den dag na – dzien po, dat kransje – spotkanie, by de Rosemeyers – u Rosemeyerоw, die in suiker doen – ktоrzy zajmuja sie cukrem, riep ik Frits – zawolalem Fritsa, en gelastte hem my – i kazalem mu, dat pak van Sjaalman te brengen – przyniesc mi paczke od Sjaalmana).

Ge moet weten, lezer, dat ik in myn gezin zeer stipt ben op godsdienst en zedelykheid. (Musisz wiedziec, czytelniku, ze w mojej rodzinie jestem bardzo rygorystyczny w kwestiach religii i moralnosci; ge moet weten – musisz wiedziec, lezer – czytelniku, dat ik – ze ja, in myn gezin – w mojej rodzinie, zeer stipt ben – jestem bardzo rygorystyczny, op godsdienst en zedelykheid – w kwestiach religii i moralnosci).

Welnu, den vorigen avend, juist toen ik myn eerste peer had geschild, las ik op het gelaat van een der meisjes, dat er iets in dat vers voorkwam, dat niet pluis was. (Otоz, poprzedniego wieczoru, wlasnie gdy obralem pierwsza gruszke, zobaczylem na twarzy jednej z dziewczat, ze w tym wierszu bylo cos nie tak; welnu – otоz, den vorigen avend – poprzedniego wieczoru, juist toen ik – wlasnie gdy ja, myn eerste peer had geschild – obralem pierwsza gruszke, las ik op het gelaat van een der meisjes – zobaczylem na twarzy jednej z dziewczat, dat er iets in dat vers voorkwam – ze w tym wierszu bylo cos, dat niet pluis was – co nie bylo w porzadku).

Ikzelf had niet naar 't ding geluisterd, maar ik had bemerkt dat Betsy haar broodje verkruimelde, en dit was my genoeg. (Sam nie sluchalem tego utworu, ale zauwazylem, ze Betsy pokruszyla swoja kanapke i to mi wystarczylo; ikzelf – ja sam, had niet naar 't ding geluisterd – nie sluchalem tego utworu, maar ik had bemerkt – ale zauwazylem, dat Betsy haar broodje verkruimelde – ze Betsy pokruszyla swoja kanapke, en dit was my genoeg – i to mi wystarczylo).

Ge zult inzien, lezer, met iemand te doen te hebben, die weet wat er in de wereld omgaat. (Zrozumiesz, czytelniku, ze masz do czynienia z kims, kto wie, co sie dzieje na swiecie; ge zult inzien – zrozumiesz, lezer – czytelniku, met iemand te doen te hebben – ze masz do czynienia z kims, die weet wat er in de wereld omgaat – kto wie, co sie dzieje na swiecie).

Ik liet me dus door Frits dat fraaie stuk van den laatsten avend voorleggen, en ik vond heel spoedig den regel die Betsy's broodje verkruimeld had. (Kazalem wiec Fritsowi przedlozyc mi ten piekny utwоr z poprzedniego wieczoru i szybko znalazlem wers, ktоry sprawil, ze Betsy pokruszyla swoja kanapke; ik liet me dus door Frits – kazalem wiec Fritsowi, dat fraaie stuk van den laatsten avend voorleggen – przedlozyc mi ten piekny utwоr z poprzedniego wieczoru, en ik vond heel spoedig – i szybko znalazlem, den regel die Betsy's broodje verkruimeld had – wers, ktоry sprawil, ze Betsy pokruszyla swoja kanapke).

Er wordt daar gesproken van een kind dat aan de borst van de moeder ligt – dit kan er dооr – maar: ‘dat ter-nauwer-nood aan den moederlyken schoot onttogen is’ zie, dit vond ik niet goed – om daarover te spreken, meen ik – en myn vrouw ook niet. (Mowa tam o dziecku, ktоre lezy przy piersi matki – to jest do zaakceptowania – ale: ‘ze ledwie odlaczone od lona matki’ widzisz, to mi sie nie podobalo – zeby o tym mоwic, mysle – i mojej zonie tez nie; er wordt daar gesproken – mowa tam, van een kind dat aan de borst van de moeder ligt – o dziecku, ktоre lezy przy piersi matki, dit kan er dооr – to jest do zaakceptowania, maar: ‘dat ter-nauwer-nood aan den moederlyken schoot onttogen is’ – ale: ‘ze ledwie odlaczone od lona matki’, zie, dit vond ik niet goed – widzisz, to mi sie nie podobalo, om daarover te spreken, meen ik – zeby o tym mоwic, mysle, en myn vrouw ook niet – i mojej zonie tez nie).

Marie is dertien jaar. (Marie ma trzynascie lat; Marie – Marie, is – ma, dertien jaar – trzynascie lat).

Van kool of ooievaars wordt by ons aan huis niet gesproken, ook niet van den Volewyk, maar zоо de zaken by den naam te noemen, vind ik onbehoorlyk, omdat ik zoo op zedelykheid gesteld ben. (O kapuscie czy bocianach sie u nas w domu nie mоwi, takze nie o Volewyk, ale nazywac rzeczy po imieniu uwazam za niestosowne, poniewaz jestem tak przywiazany do moralnosci; van kool of ooievaars wordt by ons aan huis niet gesproken – o kapuscie czy bocianach sie u nas w domu nie mоwi, ook niet van den Volewyk – takze nie o Volewyk, maar zоо de zaken by den naam te noemen – ale nazywac rzeczy po imieniu, vind ik onbehoorlyk – uwazam za niestosowne, omdat ik zoo op zedelykheid gesteld ben – poniewaz jestem tak przywiazany do moralnosci).

Ik deed Frits, die dat ding nu eenmaal ‘uitwendig wist’ zooals Stern dit noemt, beloven dat hy 't nooit weer opzeggen zou – althans niet voor hy lid van Doctrina wezen zal, omdat daar geen jonge meisjes komen – en toen borg ik het in myn lessenaar, het vers meen ik. (Kazalem Fritsowi, ktоry znal ten utwоr na pamiec, jak to nazywa Stern, obiecac, ze nigdy wiecej go nie powtоrzy – przynajmniej nie zanim nie zostanie czlonkiem Doctrina, poniewaz tam nie ma mlodych dziewczat – i wtedy schowalem to w moim biurku, mam na mysli ten wiersz; ik deed Frits – kazalem Fritsowi, die dat ding nu eenmaal ‘uitwendig wist’ – ktоry znal ten utwоr na pamiec, zooals Stern dit noemt – jak to nazywa Stern, beloven dat hy 't nooit weer opzeggen zou – obiecac, ze nigdy wiecej go nie powtоrzy, althans niet voor hy lid van Doctrina wezen zal – przynajmniej nie zanim nie zostanie czlonkiem Doctrina, omdat daar geen jonge meisjes komen – poniewaz tam nie ma mlodych dziewczat, en toen borg ik het in myn lessenaar – i wtedy schowalem to w moim biurku, het vers meen ik – mam na mysli ten wiersz).

Maar ik moest weten of er niet meer in dat pak was, dat aanstoot geven kon. (Ale musialem wiedziec, czy w tej paczce nie ma wiecej rzeczy, ktоre moga obrazac; maar ik moest weten – ale musialem wiedziec, of er niet meer in dat pak was – czy w tej paczce nie ma wiecej rzeczy, dat aanstoot geven kon – ktоre moga obrazac).

Daar ging ik aan 't zoeken en bladeren. (Zaczalem wiec szukac i przegladac; daar ging ik – zaczalem, aan 't zoeken en bladeren – szukac i przegladac).

Alles lezen kon ik niet, want ik vond er talen in, die ik niet verstond, maar zie, daar viel myn oog op een bundel: ‘Verslag over de Koffikultuur in de Residentie Menado.’ (Nie moglem przeczytac wszystkiego, poniewaz znalazlem jezyki, ktоrych nie rozumialem, ale zobacz, tam mоj wzrok padl na pakiet: ‘Raport o uprawie kawy w rezydencji Menado’; alles lezen kon ik niet – nie moglem przeczytac wszystkiego, want ik vond er talen in – poniewaz znalazlem jezyki, die ik niet verstond – ktоrych nie rozumialem, maar zie – ale zobacz, daar viel myn oog op een bundel – tam mоj wzrok padl na pakiet, Verslag over de Koffikultuur in de Residentie Menado – ‘Raport o uprawie kawy w rezydencji Menado’).

Myn hart sprong op, omdat ik makelaar in koffi ben – Lauriergracht, No 37 – en Menado is een goed merk. (Moje serce zabilo szybciej, poniewaz jestem maklerem kawowym – Lauriergracht 37 – a Menado to dobra marka; myn hart sprong op – moje serce zabilo szybciej, omdat ik makelaar in koffi ben – poniewaz jestem maklerem kawowym, Lauriergracht, No 37 – Lauriergracht 37, en Menado is een goed merk – a Menado to dobra marka).

Dus die Sjaalman, die zulke onzedelyke verzen maakte, had ook in koffi gewerkt. (Wiec ten Sjaalman, ktоry pisal takie niemoralne wiersze, pracowal rоwniez w branzy kawowej; dus die Sjaalman – wiec ten Sjaalman, die zulke onzedelyke verzen maakte – ktоry pisal takie niemoralne wiersze, had ook in koffi gewerkt – pracowal rоwniez w branzy kawowej).

Ik zag nu 't pak met een heel ander oog aan, en vond er stukken in, die ik wel niet alle begreep, maar die werkelyk kennis van zaken aantoonden. (Spojrzalem teraz na paczke zupelnie inaczej i znalazlem w niej rzeczy, ktоrych nie wszystkie rozumialem, ale ktоre naprawde swiadczyly o znajomosci tematu; ik zag nu 't pak met een heel ander oog aan – spojrzalem teraz na paczke zupelnie inaczej, en vond er stukken in – i znalazlem w niej rzeczy, die ik wel niet alle begreep – ktоrych nie wszystkie rozumialem, maar die werkelyk kennis van zaken aantoonden – ale ktоre naprawde swiadczyly o znajomosci tematu).

Er waren staten, opgaven, berekeningen met cyfers, waaraan geen rym te bekennen was, en alles was met zulk een zorg en nauwkeurigheid bewerkt, dat ik, ronduit gezegd – want ik houd van de waarheid – op het denkbeeld kwam dat die Sjaalman, als de derde klerk eens uitviel – wat gebeuren kan, daar hy oud en stuntelig wordt – heel goed diens plaats zou kunnen innemen. (Byly tam stany, wykazy, obliczenia z cyframi, w ktоrych nie bylo ani grama rymu, a wszystko bylo opracowane z taka starannoscia i dokladnoscia, ze, szczerze mоwiac – poniewaz kocham prawde – wpadlem na pomysl, ze ten Sjaalman, gdyby trzeci urzednik kiedys wypadl – co moze sie zdarzyc, poniewaz starzeje sie i staje sie niezreczny – mоglby bardzo dobrze zajac jego miejsce; er waren staten – byly tam stany, opgaven – wykazy, berekeningen met cyfers – obliczenia z cyframi, waaraan geen rym te bekennen was – w ktоrych nie bylo ani grama rymu, en alles was met zulk een zorg en nauwkeurigheid bewerkt – a wszystko bylo opracowane z taka starannoscia i dokladnoscia, dat ik, ronduit gezegd – ze, szczerze mоwiac, want ik houd van de waarheid – poniewaz kocham prawde, op het denkbeeld kwam dat die Sjaalman – wpadlem na pomysl, ze ten Sjaalman, als de derde klerk eens uitviel – gdyby trzeci urzednik kiedys wypadl, wat gebeuren kan – co moze sie zdarzyc, daar hy oud en stuntelig wordt – poniewaz starzeje sie i staje sie niezreczny, heel goed diens plaats zou kunnen innemen – mоglby bardzo dobrze zajac jego miejsce).

Het spreekt vanzelf dat ik eerst informati?n nemen zou naar eerlykheid, geloof en fatsoen, want ik neem niemand op 't kantoor, voor ik dааrvan zeker ben. (Oczywiscie najpierw zebralbym informacje na temat uczciwosci, wiary i przyzwoitosci, poniewaz nikogo nie zatrudniam, zanim nie bede tego pewny; het spreekt vanzelf dat ik eerst informati?n nemen zou – oczywiscie najpierw zebralbym informacje, naar eerlykheid, geloof en fatsoen – na temat uczciwosci, wiary i przyzwoitosci, want ik neem niemand op 't kantoor – poniewaz nikogo nie zatrudniam, voor ik dааrvan zeker ben – zanim nie bede tego pewny).

Dit is een vast principe van me. (To moja stala zasada; dit is een vast principe van me – to moja stala zasada).

Gy hebt het gezien uit myn brief aan Ludwig Stern. (Widzieliscie to z mojego listu do Ludwiga Sterna; gy hebt het gezien – widzieliscie to, uit myn brief – z mojego listu, aan Ludwig Stern – do Ludwiga Sterna).

Ik wilde voor Frits niet weten dat ik eenig belang begon te stellen in den inhoud van dat pak, en stuurde hem daarom weg. (Nie chcialem, zeby Frits wiedzial, ze zaczynam sie interesowac zawartoscia tej paczki, wiec go odeslalem; ik wilde voor Frits niet weten – nie chcialem, zeby Frits wiedzial, dat ik eenig belang begon te stellen – ze zaczynam sie interesowac, in den inhoud van dat pak – zawartoscia tej paczki, en stuurde hem daarom weg – wiec go odeslalem).

't Werd my inderdaad duizelig, toen ik zoo den eenen bundel vооr, den anderen na, opnam, en de opschriften las. (Rzeczywiscie zakrecilo mi sie w glowie, kiedy tak jeden po drugim otwieralem pakiety i czytalem naglоwki; 't Werd my inderdaad duizelig – rzeczywiscie zakrecilo mi sie w glowie, toen ik zoo den eenen bundel vооr, den anderen na, opnam – kiedy tak jeden po drugim otwieralem pakiety, en de opschriften las – i czytalem naglоwki).

Het is waar, er waren veel verzen onder, maar ik vond veel nuttigs ook, en ik stond verbaasd over de verscheidenheid der behandelde onderwerpen. (To prawda, bylo tam wiele wierszy, ale znalazlem tez wiele przydatnych rzeczy i bylem zdumiony rоznorodnoscia poruszanych tematоw; het is waar – to prawda, er waren veel verzen onder – bylo tam wiele wierszy, maar ik vond veel nuttigs ook – ale znalazlem tez wiele przydatnych rzeczy, en ik stond verbaasd – i bylem zdumiony, over de verscheidenheid der behandelde onderwerpen – rоznorodnoscia poruszanych tematоw).

Ik erken – want ik houd van de waarheid – dat ik, die altyd in koffi gedaan heb, niet in staat ben de waarde van alles te beoordeelen, maar, ook zonder deze beoordeeling, de lyst der opschriften alleen was reeds kurieus. (Przyznaje – poniewaz kocham prawde – ze ja, ktоry zawsze zajmowalem sie kawa, nie jestem w stanie ocenic wartosci wszystkiego, ale nawet bez tej oceny, lista samych naglоwkоw byla juz ciekawa; ik erken – przyznaje, want ik houd van de waarheid – poniewaz kocham prawde, dat ik, die altyd in koffi gedaan heb – ze ja, ktоry zawsze zajmowalem sie kawa, niet in staat ben de waarde van alles te beoordeelen – nie jestem w stanie ocenic wartosci wszystkiego, maar, ook zonder deze beoordeeling – ale nawet bez tej oceny, de lyst der opschriften alleen was reeds kurieus – lista samych naglоwkоw byla juz ciekawa).

Daar ik u de geschiedenis van den Griek verteld heb, weet ge reeds dat ik in myn jeugd eenigszins ben gelatinizeerd geworden, en hoezeer ik my in korrespondentie onthoud van alle citaten – wat op een makelaarskantoor ook niet te-pas komen zou – dacht ik echter by het zien van dat alles: multa, non multum. (Poniewaz opowiedzialem wam historie Greka, wiecie juz, ze w mlodosci zostalem nieco zlatynizowany, i choc w korespondencji powstrzymuje sie od wszelkich cytatоw – co w biurze maklerskim nie byloby na miejscu – jednak patrzac na to wszystko, pomyslalem: multa, non multum; daar ik u de geschiedenis van den Griek verteld heb – poniewaz opowiedzialem wam historie Greka, weet ge reeds dat ik in myn jeugd eenigszins ben gelatinizeerd geworden – wiecie juz, ze w mlodosci zostalem nieco zlatynizowany, en hoezeer ik my in korrespondentie onthoud van alle citaten – i choc w korespondencji powstrzymuje sie od wszelkich cytatоw, wat op een makelaarskantoor ook niet te-pas komen zou – co w biurze maklerskim nie byloby na miejscu, dacht ik echter by het zien van dat alles: multa, non multum – jednak patrzac na to wszystko, pomyslalem: multa, non multum).

Of: de omnibus aliquid, de toto nihil. (Albo: o wszystkim cos, o calosci nic).

Maar dit was eigenlyk meer uit een soort van wrevel, en uit zekeren aandrang om de geleerdheid die voor my lag, in 't latyn aantespreken, dan wel omdat ik het precies meende. (Ale to bylo raczej z rodzaju frustracji i pewnej potrzeby, by wiedze, ktоra przede mna lezala, nazwac po lacinie, niz dlatego, ze naprawde to mialem na mysli; maar dit was eigenlyk meer uit een soort van wrevel – ale to bylo raczej z rodzaju frustracji, en uit zekeren aandrang om de geleerdheid die voor my lag – i pewnej potrzeby, by wiedze, ktоra przede mna lezala, in 't latyn aantespreken – nazwac po lacinie, dan wel omdat ik het precies meende – niz dlatego, ze naprawde to mialem na mysli).

Want, waar ik 't een of ander stuk wat langer inzag, moest ik erkennen dat de schryver me toescheen wel op de hoogte van zyn taak te staan, en zelfs dat hy een groote soliditeit in zyn redeneeringen aan den dag legde. (Poniewaz, gdy dluzej przyjrzalem sie jednemu lub drugiemu fragmentowi, musialem przyznac, ze autor wydawal sie byc na biezaco ze swoim zadaniem, a nawet wykazywal duza solidnosc w swoich argumentach; want, waar ik 't een of ander stuk wat langer inzag – poniewaz, gdy dluzej przyjrzalem sie jednemu lub drugiemu fragmentowi, moest ik erkennen dat de schryver me toescheen wel op de hoogte van zyn taak te staan – musialem przyznac, ze autor wydawal sie byc na biezaco ze swoim zadaniem, en zelfs dat hy een groote soliditeit in zyn redeneeringen aan den dag legde – a nawet wykazywal duza solidnosc w swoich argumentach).

Ik vond daar verhandelingen en opstellen: (Znalazlem tam traktaty i eseje; ik vond daar – znalazlem tam, verhandelingen – traktaty, en opstellen – i eseje).

Over het Sanskrit, als moeder van de germaansche taaltakken. (O sanskrycie jako matce germanskich jezykоw; over het Sanskrit – o sanskrycie, als moeder van de germaansche taaltakken – jako matce germanskich jezykоw).

Over de strafbepalingen op kindermoord. (O karach za dzieciobоjstwo; over de strafbepalingen – o karach, op kindermoord – za dzieciobоjstwo).

Over den oorsprong van den adel. (O pochodzeniu szlachty; over den oorsprong – o pochodzeniu, van den adel – szlachty).

Over het verschil tusschen de begrippen: Oneindige tyd en: Eeuwigheid. (O rоznicy miedzy pojeciami: nieskonczonosc i wiecznosc; over het verschil – o rоznicy, tusschen de begrippen – miedzy pojeciami, oneindige tyd en eeuwigheid – nieskonczonosc i wiecznosc).

Over de kansrekening. (O rachunku prawdopodobienstwa; over de kansrekening – o rachunku prawdopodobienstwa).

Over het boek van Job. (O Ksiedze Hioba; over het boek van Job – o Ksiedze Hioba).

(Ik vond nog iets over Job, maar dat waren verzen.) (Znalazlem jeszcze cos o Hiobie, ale to byly wiersze; ik vond nog iets over Job – znalazlem jeszcze cos o Hiobie, maar dat waren verzen – ale to byly wiersze).

Over prote?ne in deathmospherische lucht. (O bialkach w powietrzu; over prote?ne – o bialkach, in deathmospherische lucht – w powietrzu).

Over de staatkunde van Rusland. (O polityce Rosji; over de staatkunde – o polityce, van Rusland – Rosji).

Over de klinkletters. (O samogloskach; over de klinkletters – o samogloskach).

Over cellulaire gevangenissen. (O wiezieniach komоrkowych; over cellulaire gevangenissen – o wiezieniach komоrkowych).

Over de oude stellingen omtrent het: horror vacui. (O dawnych twierdzeniach dotyczacych horror vacui; over de oude stellingen – o dawnych twierdzeniach, omtrent het: horror vacui – dotyczacych horror vacui).

Over de wenschelykheid der afschaffing van strafbepalingen op laster. (O koniecznosci zniesienia kar za znieslawienie; over de wenschelykheid – o koniecznosci, der afschaffing van strafbepalingen op laster – zniesienia kar za znieslawienie).

Over de oorzaken van den opstand der Nederlanders tegen Spanje, niet liggende in de begeerte naar godsdienstige of staatkundige vryheid. (O przyczynach powstania Holendrоw przeciwko Hiszpanii, nie zwiazanych z pragnieniem wolnosci religijnej lub politycznej; over de oorzaken – o przyczynach, van den opstand der Nederlanders tegen Spanje – powstania Holendrоw przeciwko Hiszpanii, niet liggende in de begeerte naar godsdienstige of staatkundige vryheid – nie zwiazanych z pragnieniem wolnosci religijnej lub politycznej).

Over het perpetuum mobile, de cirkelkwadratuur en den wortel van wortellooze getallen. (O perpetuum mobile, kwadraturze kola i pierwiastku z liczb niewymiernych; over het perpetuum mobile – o perpetuum mobile, de cirkelkwadratuur – kwadraturze kola, en den wortel van wortellooze getallen – i pierwiastku z liczb niewymiernych).

Over de zwaarte van het licht. (O ciezarze swiatla; over de zwaarte van het licht – o ciezarze swiatla).

Over den achteruitgang der beschaving sedert het ontstaan des Christendoms. (O upadku cywilizacji od czasu powstania chrzescijanstwa; over den achteruitgang der beschaving – o upadku cywilizacji, sedert het ontstaan des Christendoms – od czasu powstania chrzescijanstwa).

(H??) (He?)

Over de yslandsche Mythologie. (O mitologii islandzkiej; over de yslandsche Mythologie – o mitologii islandzkiej).

Over den Emile van Rousseau. (O Emilu Rousseau; over den Emile van Rousseau – o Emilu Rousseau).

Over de Civiele Rechtsvordering in zaken van koophandel. (O postepowaniu cywilnym w sprawach handlowych; over de Civiele Rechtsvordering – o postepowaniu cywilnym, in zaken van koophandel – w sprawach handlowych).

Over Sirius als middelpunt van een zonnestelsel. (O Siriusie jako centrum ukladu slonecznego; over Sirius – o Siriusie, als middelpunt van een zonnestelsel – jako centrum ukladu slonecznego).

Over Inkomende-Rechten als ondoeltreffend, onkiesch, onrechtvaardig en onzedelyk. (O clach importowych jako nieskutecznych, niewlasciwych, niesprawiedliwych i niemoralnych; over Inkomende-Rechten – o clach importowych, als ondoeltreffend, onkiesch, onrechtvaardig en onzedelyk – jako nieskutecznych, niewlasciwych, niesprawiedliwych i niemoralnych).

(Daarvan had ik nooit iets gehoord.) (Nigdy o tym nie slyszalem; daarvan had ik nooit iets gehoord – nigdy o tym nie slyszalem).

Over verzen als oudste taal. (O wierszach jako najstarszym jezyku; over verzen als oudste taal – o wierszach jako najstarszym jezyku).

(Dat geloof ik niet.) (W to nie wierze; dat geloof ik niet – w to nie wierze).

Over witte mieren. (O bialych mrоwkach; over witte mieren – o bialych mrоwkach).

Over het tegennatuurlyke van School-Inrichtingen. (O nienaturalnosci systemоw szkolnych; over het tegennatuurlyke – o nienaturalnosci, van School-Inrichtingen – systemоw szkolnych).

Over de prostitutie in het huwelyk. (O prostytucji w malzenstwie; over de prostitutie – o prostytucji, in het huwelyk – w malzenstwie).

(Dat is een schandelyk stuk.) (To jest haniebny fragment; dat is een schandelyk stuk – to jest haniebny fragment).

Over hydraulische onderwerpen in verband met de rystkultuur. (O tematach hydraulicznych zwiazanych z uprawa ryzu; over hydraulische onderwerpen – o tematach hydraulicznych, in verband met de rystkultuur – zwiazanych z uprawa ryzu).

Over het schynbaar overwicht der westersche beschaving. (O pozornej przewadze zachodniej cywilizacji; over het schynbaar overwicht – o pozornej przewadze, der westersche beschaving – zachodniej cywilizacji).

Over kadaster, registratie en zegel. (O katastrze, rejestracji i pieczeci; over kadaster – o katastrze, registratie en zegel – rejestracji i pieczeci).

Over kinderboekjes, fabels en sprookjes. (O ksiazkach dla dzieci, bajkach i basniach; over kinderboekjes – o ksiazkach dla dzieci, fabels en sprookjes – bajkach i basniach).

(Dit wil ik wel eens lezen, omdat hy op waarheid aandringt.) (Chcialbym to przeczytac, poniewaz on nalega na prawde; dit wil ik wel eens lezen – chcialbym to przeczytac, omdat hy op waarheid aandringt – poniewaz on nalega na prawde).

Over bemiddeling in den handel. (O posrednictwie w handlu; over bemiddeling – o posrednictwie, in den handel – w handlu).

(Dit bevalt me volstrekt niet. Ik geloof dat hy de makelaars wil afschaffen. Maar ik heb het toch ter-zyde gelegd, omdat er een-en-ander in voorkomt, dat ik gebruiken kan voor myn boek.) (To mi sie absolutnie nie podoba. Mysle, ze chce zlikwidowac maklerоw. Ale mimo to odlozylem to na bok, poniewaz jest tam kilka rzeczy, ktоre moge wykorzystac do mojej ksiazki; dit bevalt me volstrekt niet – to mi sie absolutnie nie podoba, ik geloof dat hy de makelaars wil afschaffen – mysle, ze chce zlikwidowac maklerоw, maar ik heb het toch ter-zyde gelegd – ale mimo to odlozylem to na bok, omdat er een-en-ander in voorkomt – poniewaz jest tam kilka rzeczy, dat ik gebruiken kan voor myn boek – ktоre moge wykorzystac do mojej ksiazki).

Over successierecht, een der beste belastingen. (O prawie spadkowym, jednej z najlepszych form opodatkowania; over successierecht – o prawie spadkowym, een der beste belastingen – jednej z najlepszych form opodatkowania).