Nikita Shcheholevatyi "Nauka Holenderskiego przez Literaturę: Analiza i Tłumaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej"

Over de uitvinding der kuisheid. (O wynalezieniu czystosci; over de uitvinding der kuisheid – o wynalezieniu czystosci).

(Dit begryp ik niet.) (Tego nie rozumiem; dit begryp ik niet – tego nie rozumiem).

Over vermenigvuldiging. (O mnozeniu; over vermenigvuldiging – o mnozeniu).

(Deze titel klinkt heel eenvoudig, maar er staat veel in dit stuk, waaraan ik vroeger niet gedacht had.) (Ten tytul brzmi bardzo prosto, ale jest tam wiele rzeczy, o ktоrych wczesniej nie myslalem; deze titel klinkt heel eenvoudig – ten tytul brzmi bardzo prosto, maar er staat veel in dit stuk – ale jest tam wiele rzeczy, waaraan ik vroeger niet gedacht had – o ktоrych wczesniej nie myslalem).

Over zeker soort van geest der Franschen, een gevolg der armoede van hun taal. (O pewnym rodzaju ducha Francuzоw, wynikajacym z ubоstwa ich jezyka; over zeker soort van geest der Franschen – o pewnym rodzaju ducha Francuzоw, een gevolg der armoede van hun taal – wynikajacym z ubоstwa ich jezyka).

(Dit laat ik gelden. Geestigheid en armoede… hy kan het weten.) (To uznaje za prawdziwe. Duch i ubоstwo… on moze to wiedziec; dit laat ik gelden – to uznaje za prawdziwe, geestigheid en armoede – duch i ubоstwo, hy kan het weten – on moze to wiedziec).

Over het verband tusschen de romans van August Lafontaine en de tering. (O zwiazku miedzy powiesciami Augusta Lafontaine a gruzlica; over het verband tusschen de romans van August Lafontaine en de tering – o zwiazku miedzy powiesciami Augusta Lafontaine a gruzlica).

(Dit wil ik eens lezen, omdat er van dien Lafontaine boeken op zolder liggen. Maar hy zegt, dat de invloed zich eerst openbaart in het tweede geslacht. Myn grootvader las niet.) (Chcialbym to przeczytac, poniewaz na strychu leza ksiazki tego Lafontaine. Ale mоwi, ze wplyw ujawnia sie dopiero w drugim pokoleniu. Mоj dziadek nie czytal; dit wil ik eens lezen – chcialbym to przeczytac, omdat er van dien Lafontaine boeken op zolder liggen – poniewaz na strychu leza ksiazki tego Lafontaine, maar hy zegt – ale mоwi, dat de invloed zich eerst openbaart in het tweede geslacht – ze wplyw ujawnia sie dopiero w drugim pokoleniu, myn grootvader las niet – mоj dziadek nie czytal).

Over de macht der Engelschen buiten Europa. (O potedze Anglikоw poza Europa; over de macht der Engelschen buiten Europa – o potedze Anglikоw poza Europa).

Over het Godsgericht in de middeleeuwen, en thans. (O sadzie Bozym w sredniowieczu i obecnie; over het Godsgericht in de middeleeuwen – o sadzie Bozym w sredniowieczu, en thans – i obecnie).

Over de rekenkunde by de Romeinen. (O rachunkowosci u Rzymian; over de rekenkunde by de Romeinen – o rachunkowosci u Rzymian).

Over armoede aan po?zie by toonzetters. (O ubоstwie poezji u kompozytorоw; over armoede aan po?zie by toonzetters – o ubоstwie poezji u kompozytorоw).

Over pietistery, biologie en tafeldans. (O pietystyce, biologii i tancu stolowym; over pietistery – o pietystyce, biologie en tafeldans – biologii i tancu stolowym).

Over besmettelyke ziekten. (O chorobach zakaznych; over besmettelyke ziekten – o chorobach zakaznych).

Over den moorschen bouwtrant. (O stylu mauretanskim w architekturze; over den moorschen bouwtrant – o stylu mauretanskim w architekturze).

Over de kracht der vooroordeelen, blykbaar uit ziekten die door tocht veroorzaakt heeten te zyn. (O sile uprzedzen, widocznej w chorobach, ktоre rzekomo sa spowodowane przeciagiem; over de kracht der vooroordeelen – o sile uprzedzen, blykbaar uit ziekten die door tocht veroorzaakt heeten te zyn – widocznej w chorobach, ktоre rzekomo sa spowodowane przeciagiem).

(Heb ik het niet gezegd, dat de lyst kurieus was?) (Czy nie mоwilem, ze lista byla ciekawa?; heb ik het niet gezegd – czy nie mоwilem, dat de lyst kurieus was – ze lista byla ciekawa).

Over de duitsche eenheid. (O jednosci niemieckiej; over de duitsche eenheid – o jednosci niemieckiej).

Over de lengte op zee. (O dlugosci na morzu; over de lengte op zee – o dlugosci na morzu).

(Ik denk dat op zee alles wel even lang zal wezen als op 't land.) (Mysle, ze na morzu wszystko bedzie rоwnie dlugie jak na ladzie; ik denk dat op zee alles wel even lang zal wezen als op 't land – mysle, ze na morzu wszystko bedzie rоwnie dlugie jak na ladzie).

Over de plichten van de Regeering omtrent publieke vermakelykheden. (O obowiazkach rzadu w zakresie rozrywek publicznych; over de plichten van de Regeering omtrent publieke vermakelykheden – o obowiazkach rzadu w zakresie rozrywek publicznych).

Over de overeenstemming tusschen de schotsche en friesche talen. (O zgodnosci jezykоw szkockiego i fryzyjskiego; over de overeenstemming tusschen de schotsche en friesche talen – o zgodnosci jezykоw szkockiego i fryzyjskiego).

Over prozodie. (O prozodii; over prozodie – o prozodii).

Over de schoonheid der vrouwen te N?mes en te Arles, met een onderzoek naar het stelsel van kolonizatie der Phoenici?rs. (O pieknie kobiet w N?mes i Arles, z badaniem systemu kolonizacji Fenicjan; over de schoonheid der vrouwen te N?mes en te Arles – o pieknie kobiet w N?mes i Arles, met een onderzoek naar het stelsel van kolonizatie der Phoenici?rs – z badaniem systemu kolonizacji Fenicjan).

Over landbouwkontrakten op Java. (O umowach rolniczych na Jawie; over landbouwkontrakten op Java – o umowach rolniczych na Jawie).

Over het zuigvermogen van een nieuw-model pomp. (O sile ssania nowego modelu pompy; over het zuigvermogen – o sile ssania, van een nieuw-model pomp – nowego modelu pompy).

Over legitimiteit van dynastien. (O prawowitosci dynastii; over legitimiteit van dynastien – o prawowitosci dynastii).

Over de volksletterkunde in javaansche rhapsoden. (O literaturze ludowej w jawajskich rapsodach; over de volksletterkunde – o literaturze ludowej, in javaansche rhapsoden – w jawajskich rapsodach).

Over de nieuwe wyze van reven. (O nowym sposobie skоrzania; over de nieuwe wyze van reven – o nowym sposobie skоrzania).

Over de perkussie, toegepast op handgranaten. (O perkusji stosowanej do granatоw recznych; over de perkussie – o perkusji, toegepast op handgranaten – stosowanej do granatоw recznych).

(Dit stuk dateert van 1847, dus van vооr Orsini.) (Ten fragment pochodzi z 1847 roku, czyli sprzed Orsini; dit stuk dateert van 1847 – ten fragment pochodzi z 1847 roku, dus van vооr Orsini – czyli sprzed Orsini).

Over het begrip van eer. (O pojeciu honoru; over het begrip van eer – o pojeciu honoru).

Over de apokriefe boeken. (O ksiegach apokryficznych; over de apokriefe boeken – o ksiegach apokryficznych).

Over de wetten van Solon, Lykurgus, Zoroaster en Confucius. (O prawach Solona, Likurga, Zoroastra i Konfucjusza; over de wetten van Solon – o prawach Solona, Lykurgus, Zoroaster en Confucius – Likurga, Zoroastra i Konfucjusza).

Over de ouderlyke macht. (O wladzy rodzicielskiej; over de ouderlyke macht – o wladzy rodzicielskiej).

Over Shakespeare als geschiedschryver. (O Szekspirze jako historyku; over Shakespeare als geschiedschryver – o Szekspirze jako historyku).

Over de slaverny in Europa. (O niewolnictwie w Europie; over de slaverny in Europa – o niewolnictwie w Europie).

(Wat hy hiermee bedoelt, begryp ik niet. Nu, zoo is er meer!) (Co on przez to rozumie, nie pojmuje. No, tak jest wiecej rzeczy; wat hy hiermee bedoelt – co on przez to rozumie, begryp ik niet – nie pojmuje, nu, zoo is er meer – no, tak jest wiecej rzeczy).

Over schroefwatermolens. (O mlynach srubowych; over schroefwatermolens – o mlynach srubowych).

Over het souverein recht van gratie. (O suwerennym prawie laski; over het souverein recht van gratie – o suwerennym prawie laski).

Over de chemische bestanddeelen der ceylonsche kaneel. (O chemicznych skladnikach cejlonskiego cynamonu; over de chemische bestanddeelen – o chemicznych skladnikach, der ceylonsche kaneel – cejlonskiego cynamonu).

Over de tucht op koopvaardyschepen. (O dyscyplinie na statkach handlowych; over de tucht op koopvaardyschepen – o dyscyplinie na statkach handlowych).

Over de opiumpacht op Java. (O koncesji na opium na Jawie; over de opiumpacht op Java – o koncesji na opium na Jawie).

Over de bepalingen omtrent het verkoopen van gif. (O przepisach dotyczacych sprzedazy trucizn; over de bepalingen – o przepisach, omtrent het verkoopen van gif – dotyczacych sprzedazy trucizn).

Over het doorgraven der landengte van Suez, en de gevolgen daarvan. (O przekopaniu przesmyku Sueskiego i jego skutkach; over het doorgraven der landengte van Suez – o przekopaniu przesmyku Sueskiego, en de gevolgen daarvan – i jego skutkach).

Over de betaling van landrenten in natur?. (O placeniu czynszоw gruntowych w naturze; over de betaling van landrenten in natur? – o placeniu czynszоw gruntowych w naturze).

Over de koffikultuur te Menado. (O uprawie kawy w Menado; over de koffikultuur te Menado – o uprawie kawy w Menado).

(Dit heb ik al genoemd.) (Juz to wymienilem; dit heb ik al genoemd – juz to wymienilem).

Over de scheuring van het romeinsche ryk. (O rozpadzie Cesarstwa Rzymskiego; over de scheuring van het romeinsche ryk – o rozpadzie Cesarstwa Rzymskiego).

Over de gem?thlichkeit der Duitschers. (O serdecznosci Niemcоw; over de gem?thlichkeit der Duitschers – o serdecznosci Niemcоw).

Over de skandinavische Edda. (O skandynawskiej Eddzie; over de skandinavische Edda – o skandynawskiej Eddzie).

Over den plicht van Frankryk, om in den indischen Archipel zich een tegenwicht tegen Engeland te verschaffen. (O obowiazku Francji, aby w archipelagu indyjskim stanowic przeciwwage dla Anglii; over den plicht van Frankryk – o obowiazku Francji, om in den indischen Archipel zich een tegenwicht tegen Engeland te verschaffen – aby w archipelagu indyjskim stanowic przeciwwage dla Anglii).

(Dit was in 't fransch, ik weet niet waarom?) (To bylo po francusku, nie wiem dlaczego; dit was in 't fransch – to bylo po francusku, ik weet niet waarom – nie wiem dlaczego).

Over het azyn maken. (O produkcji octu; over het azyn maken – o produkcji octu).

Over de vereering van Schiller en G?the in den duitschen middelstand. (O czczeniu Schillera i Goethego przez niemiecka klase srednia; over de vereering van Schiller en G?the – o czczeniu Schillera i Goethego, in den duitschen middelstand – przez niemiecka klase srednia).

Over de aanspraken van den mensch op geluk. (O prawach czlowieka do szczescia; over de aanspraken van den mensch op geluk – o prawach czlowieka do szczescia).

Over het recht van opstand by onderdrukking. (O prawie do powstania w przypadku ucisku; over het recht van opstand by onderdrukking – o prawie do powstania w przypadku ucisku).

(Dit was in 't javaansch. Ik ben dien titel eerst later te weten gekomen.) (To bylo po jawajsku. Dowiedzialem sie o tym tytule pоzniej; dit was in 't javaansch – to bylo po jawajsku, ik ben dien titel eerst later te weten gekomen – dowiedzialem sie o tym tytule pоzniej).

Over ministerieele verantwoordelykheid. (O odpowiedzialnosci ministerialnej; over ministerieele verantwoordelykheid – o odpowiedzialnosci ministerialnej).

Over eenige punten in de krimineele rechtsvordering. (O kilku kwestiach w postepowaniu karnym; over eenige punten in de krimineele rechtsvordering – o kilku kwestiach w postepowaniu karnym).

Over het recht van een volk, te eischen dat de opgebrachte belasting ten-zynen-behoeve worde aangewend. (O prawie narodu do zadania, aby zebrany podatek byl wykorzystywany na jego potrzeby; over het recht van een volk – o prawie narodu, te eischen dat de opgebrachte belasting ten-zynen-behoeve worde aangewend – do zadania, aby zebrany podatek byl wykorzystywany na jego potrzeby).

(Dat was weer in 't javaansch.) (To tez bylo po jawajsku; dat was weer in 't javaansch – to tez bylo po jawajsku).

Over de dubbele a en de grieksche eta. (O podwоjnej a i greckiej eta; over de dubbele a en de grieksche eta – o podwоjnej a i greckiej eta).

Over het bestaan van een onpersoonlyken God in de harten der menschen. (O istnieniu bezosobowego Boga w sercach ludzi; over het bestaan van een onpersoonlyken God – o istnieniu bezosobowego Boga, in de harten der menschen – w sercach ludzi).

(Een infame leugen!) (Haniebne klamstwo!; een infame leugen – haniebne klamstwo!).

Over den styl. (O stylu; over den styl – o stylu).

Over een konstitutie voor het Ryk INSULINDE. (O konstytucji dla krоlestwa INSULINDE; over een konstitutie voor het Ryk INSULINDE – o konstytucji dla krоlestwa INSULINDE).

(Ik heb nooit van dat Ryk gehoord.) (Nigdy nie slyszalem o tym krоlestwie; ik heb nooit van dat Ryk gehoord – nigdy nie slyszalem o tym krоlestwie).

Over het gebrek aan ephelkustiek in onze taalregels. (O braku ephelkustyki w naszych zasadach jezykowych; over het gebrek aan ephelkustiek – o braku ephelkustyki, in onze taalregels – w naszych zasadach jezykowych).

Over pedanterie. (O pedanterii; over pedanterie – o pedanterii).

(Ik geloof dat dit stuk met veel kennis van zaken geschreven is.) (Mysle, ze ten fragment jest napisany z duza znajomoscia rzeczy; ik geloof dat dit stuk met veel kennis van zaken geschreven is – mysle, ze ten fragment jest napisany z duza znajomoscia rzeczy).

Over de verplichting van Europa aan de Portugezen. (O zobowiazaniach Europy wobec Portugalczykоw; over de verplichting van Europa – o zobowiazaniach Europy, aan de Portugezen – wobec Portugalczykоw).

Over boschgeluiden. (O dzwiekach lasu; over boschgeluiden – o dzwiekach lasu).

Over brandbaarheid van water. (O palnosci wody; over brandbaarheid van water – o palnosci wody).

(Ik denk dat hy sterk water bedoelt.) (Mysle, ze ma na mysli alkohol; ik denk dat hy sterk water bedoelt – mysle, ze ma na mysli alkohol).

Over de melkzee. (O Morzu Mlecznym; over de melkzee – o Morzu Mlecznym).

(Ik heb daarvan nooit gehoord. Het schynt iets in de nabyheid van Banda te zyn.) (Nigdy o tym nie slyszalem. To chyba cos w poblizu Bandy; ik heb daarvan nooit gehoord – nigdy o tym nie slyszalem, het schynt iets in de nabyheid van Banda te zyn – to chyba cos w poblizu Bandy).

Over zieners en profeten. (O wizjonerach i prorokach; over zieners en profeten – o wizjonerach i prorokach).

Over elektriciteit als beweegkracht, zonder week yzer. (O elektrycznosci jako sile napedowej bez miekkiego zelaza; over elektriciteit als beweegkracht – o elektrycznosci jako sile napedowej, zonder week yzer – bez miekkiego zelaza).

Over ebbe en vloed der beschaving. (O przyplywach i odplywach cywilizacji; over ebbe en vloed der beschaving – o przyplywach i odplywach cywilizacji).

Over epidemisch bederf in staathuishoudingen. (O epidemicznym rozkladzie w gospodarstwach domowych; over epidemisch bederf – o epidemicznym rozkladzie, in staathuishoudingen – w gospodarstwach domowych).

Over bevoorrechte Handelmaatschappyen. (O uprzywilejowanych spоlkach handlowych; over bevoorrechte Handelmaatschappyen – o uprzywilejowanych spоlkach handlowych).

(Hierin komt een-en-ander voor, dat ik noodig heb voor myn boek.) (Jest tam kilka rzeczy, ktоre potrzebuje do mojej ksiazki; hierin komt een-en-ander voor – jest tam kilka rzeczy, dat ik noodig heb voor myn boek – ktоre potrzebuje do mojej ksiazki).

Over etymologie als hulpbron by ethnologische studien. (O etymologii jako zrоdle w badaniach etnologicznych; over etymologie – o etymologii, als hulpbron by ethnologische studien – jako zrоdle w badaniach etnologicznych).

Over de vogelnestklippen aan de javasche Zuidkust. (O gniazdach ptakоw na poludniowym wybrzezu Jawy; over de vogelnestklippen – o gniazdach ptakоw, aan de javasche Zuidkust – na poludniowym wybrzezu Jawy).

Over de plaats waar de dag aanvangt. (O miejscu, gdzie zaczyna sie dzien; over de plaats waar de dag aanvangt – o miejscu, gdzie zaczyna sie dzien).

(Dit begryp ik niet.) (Tego nie rozumiem; dit begryp ik niet – tego nie rozumiem).

Over persoonlyke begrippen als maatstaf der verantwoordelykheid in de zedelyke wereld. (O osobistych pojeciach jako mierniku odpowiedzialnosci w moralnym swiecie; over persoonlyke begrippen – o osobistych pojeciach, als maatstaf der verantwoordelykheid – jako mierniku odpowiedzialnosci, in de zedelyke wereld – w moralnym swiecie).

(Bespottelyk! Hy zegt dat ieder zyn eigen rechter moet wezen. Waar zou dat heen?) (Absurd! On mоwi, ze kazdy powinien byc swoim wlasnym sedzia. Dokad to prowadzi?; bespottelyk – absurd, hy zegt dat ieder zyn eigen rechter moet wezen – on mоwi, ze kazdy powinien byc swoim wlasnym sedzia, waar zou dat heen – dokad to prowadzi?).

Over galanterie. (O galanterii; over galanterie – o galanterii).

Over den versbouw der Hebre?n. (O poezji Hebrajczykоw; over den versbouw der Hebre?n – o poezji Hebrajczykоw).

Over de century of inventions van den Markies van Worcester. (O wieku wynalazkоw Markiza Worcester; over de century of inventions – o wieku wynalazkоw, van den Markies van Worcester – Markiza Worcester).

Over de niet-etende bevolking van het eiland Rotti by Timor. (O niejedzacej ludnosci wyspy Rotti kolo Timoru; over de niet-etende bevolking – o niejedzacej ludnosci, van het eiland Rotti by Timor – wyspy Rotti kolo Timoru).

(Het moet daar goedkoop leven zyn.) (Musi tam byc tanie zycie; het moet daar goedkoop leven zyn – musi tam byc tanie zycie).

Over het menschen-eten der Battah's, en het koppensnellen der Alfoeren. (O kanibalizmie Battahоw i scieciu glоw przez Alfoerоw; over het menschen-eten der Battah's – o kanibalizmie Battahоw, en het koppensnellen der Alfoeren – i scieciu glоw przez Alfoerоw).

Over het wantrouwen op de publieke zedelykheid. (O braku zaufania do publicznej moralnosci; over het wantrouwen op de publieke zedelykheid – o braku zaufania do publicznej moralnosci).

(Hy wil, geloof ik, de slotenmakers afschaffen. Ik ben er tegen.) (Mysle, ze chce zlikwidowac slusarzy. Jestem przeciw; hy wil, geloof ik – mysle, ze chce, de slotenmakers afschaffen – zlikwidowac slusarzy, ik ben er tegen – jestem przeciw).

Over ‘het recht’ en ‘de rechten’. (O ‘prawie’ i ‘prawach’; over het recht en de rechten – o ‘prawie’ i ‘prawach’).

Over Bеranger als wysgeer. (O Bеrangerze jako filozofie; over Bеranger als wysgeer – o Bеrangerze jako filozofie).

(Dit begryp ik weer niet.) (Tego znowu nie rozumiem; dit begryp ik weer niet – tego znowu nie rozumiem).