Nikita Shcheholevatyi "Nauka Holenderskiego przez Literaturę: Analiza i Tłumaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej"

Ik ben gisteren ten-uwent geweest met het doel u een verzoek te doen. (Wczoraj bylem u pana z zamiarem zlozenia prosby; ik ben gisteren ten-uwent geweest – wczoraj bylem u pana, met het doel u een verzoek te doen – z zamiarem zlozenia prosby). Ik geloof dat gy in goede omstandigheden verkeert… (Wierze, ze pan jest w dobrych warunkach…; ik geloof dat gy in goede omstandigheden verkeert – wierze, ze pan jest w dobrych warunkach).

Dit is waar: we zyn met ons dertienen op 't kantoor. (To prawda: jest nas trzynascioro w biurze; dit is waar – to prawda, we zyn met ons dertienen op 't kantoor – jest nas trzynascioro w biurze).

…en ik wenschte gebruik te maken van uw krediet, om een zaak tot-stand te brengen, die voor my van groot gewicht is. (i chcialbym skorzystac z panskiego kredytu, aby zalozyc interes, ktоry jest dla mnie bardzo wazny; en ik wenschte gebruik te maken van uw krediet – i chcialbym skorzystac z panskiego kredytu, om een zaak tot-stand te brengen – aby zalozyc interes, die voor my van groot gewicht is – ktоry jest dla mnie bardzo wazny).

Zou men niet denken dat het om een order op de voorjaarsveiling te doen was? (Czyz nie pomyslalbys, ze chodzilo o zamоwienie na wiosennej aukcji?; zou men niet denken dat het om een order op de voorjaarsveiling te doen was – czyz nie pomyslalbys, ze chodzilo o zamоwienie na wiosennej aukcji?).

Door velerlei omstandigheden ben ik op 't oogenblik eenigszins om geld verlegen. (Z rоznych powodоw obecnie troche brakuje mi pieniedzy; door velerlei omstandigheden – z rоznych powodоw, ben ik op 't oogenblik eenigszins om geld verlegen – obecnie troche brakuje mi pieniedzy).

Eenigszins? Hy had geen hemd aan. Dat noemt hy eenigszins! (Troche? Nie mial na sobie koszuli. To nazywa troche!; eenigszins – troche, hy had geen hemd aan – nie mial na sobie koszuli, dat noemt hy eenigszins – to nazywa troche!).

Ik kan myn lieve vrouw niet alles geven wat tot veraangenaming des levens noodig is, en ook de opvoeding myner kinderen is, uit een geldelyk oogpunt, niet zooals ik wenschen zou. (Nie moge dac mojej drogiej zonie wszystkiego, co jest potrzebne do uprzyjemnienia zycia, a takze edukacja moich dzieci nie jest pod wzgledem finansowym taka, jak bym chcial; ik kan myn lieve vrouw niet alles geven – nie moge dac mojej drogiej zonie wszystkiego, wat tot veraangenaming des levens noodig is – co jest potrzebne do uprzyjemnienia zycia, en ook de opvoeding myner kinderen is – a takze edukacja moich dzieci jest, uit een geldelyk oogpunt – pod wzgledem finansowym, niet zooals ik wenschen zou – nie taka, jak bym chcial).

Veraangenaming des levens? Opvoeding van de kinderen? Meent ge dat hy voor zyn vrouw een loge in de Opera huren wilde, en zyn kinderen op een instituut doen te Gen?ve? 't Was najaar, en vry koud…welnu, hy woonde op een vliering, zonder vuur. (Uprzyjemnienie zycia? Edukacja dzieci? Czy myslisz, ze chcial wynajac loze w Operze dla swojej zony i poslac dzieci do instytutu w Genewie? Byla jesien, i dosc zimno… cоz, mieszkal na strychu, bez ogrzewania; veraangenaming des levens – uprzyjemnienie zycia, opvoeding van de kinderen – edukacja dzieci, meent ge dat hy voor zyn vrouw een loge in de Opera huren wilde – czy myslisz, ze chcial wynajac loze w Operze dla swojej zony, en zyn kinderen op een instituut doen te Gen?ve – i poslac dzieci do instytutu w Genewie? 't was najaar, en vry koud – byla jesien, i dosc zimno, welnu, hy woonde op een vliering, zonder vuur – cоz, mieszkal na strychu, bez ogrzewania).

Toen ik dien brief ontving, wist ik dit niet, maar later ben ik by hem geweest, en thans nog ben ik verstoord over den zotten toon van zyn geschryf. (Kiedy otrzymalem ten list, nie wiedzialem o tym, ale pоzniej go odwiedzilem i wciaz jestem zdenerwowany glupim tonem jego pisma; toen ik dien brief ontving – kiedy otrzymalem ten list, wist ik dit niet – nie wiedzialem o tym, maar later ben ik by hem geweest – ale pоzniej go odwiedzilem, en thans nog ben ik verstoord over den zotten toon van zyn geschryf – i wciaz jestem zdenerwowany glupim tonem jego pisma). Wat drommel, wie arm is, kan zeggen dat hy arm is! (Co do licha, kto jest biedny, moze powiedziec, ze jest biedny!; wat drommel – co do licha, wie arm is – kto jest biedny, kan zeggen dat hy arm is – moze powiedziec, ze jest biedny!). Armen moeten er zyn, dit is noodig in de maatschappy, en 't is Gods wil. (Biedni musza byc, to jest potrzebne w spoleczenstwie i to jest wola Boza; armen moeten er zyn – biedni musza byc, dit is noodig in de maatschappy – to jest potrzebne w spoleczenstwie, en 't is Gods wil – i to jest wola Boza). Als hy maar geen aalmoes vraagt, en niemand lastig valt, heb ik er volstrekt niet tegen dat hy arm is, maar die opsiering van de zaak komt niet te-pas. (Jesli tylko nie prosi o jalmuzne i nie przeszkadza nikomu, to absolutnie nie mam nic przeciwko temu, ze jest biedny, ale to upiekszanie sprawy nie pasuje; als hy maar geen aalmoes vraagt – jesli tylko nie prosi o jalmuzne, en niemand lastig valt – i nie przeszkadza nikomu, heb ik er volstrekt niet tegen dat hy arm is – to absolutnie nie mam nic przeciwko temu, ze jest biedny, maar die opsiering van de zaak komt niet te-pas – ale to upiekszanie sprawy nie pasuje).

Luister verder: (Sluchaj dalej:; luister verder – sluchaj dalej:).

Daar op my de verplichting rust, in de behoeften der mynen te voorzien, heb ik besloten een talent aantewenden, dat, naar ik geloof, my gegeven is. (Poniewaz mam obowiazek zaspokajac potrzeby moich bliskich, postanowilem wykorzystac talent, ktоry, jak wierze, zostal mi dany; daar op my de verplichting rust – poniewaz mam obowiazek, in de behoeften der mynen te voorzien – zaspokajac potrzeby moich bliskich, heb ik besloten een talent aantewenden – postanowilem wykorzystac talent, dat, naar ik geloof, my gegeven is – ktоry, jak wierze, zostal mi dany). Ik ben dichter… (Jestem poeta…; ik ben dichter – jestem poeta).

Poeh! Ge weet, lezer, hoe ik en alle verstandige menschen daarover denken. (Phi! Wiesz, czytelniku, co ja i wszyscy rozsadni ludzie o tym myslimy; poeh – phi, ge weet, lezer – wiesz, czytelniku, hoe ik en alle verstandige menschen daarover denken – co ja i wszyscy rozsadni ludzie o tym myslimy).

…en schryver. (i pisarzem; en schryver – i pisarzem). Sedert myn kindsheid drukte ik myn aandoeningen in verzen uit, en ook later schreef ik dagelyks neder wat er omging in myn ziel. (Od dziecinstwa wyrazalem swoje uczucia w wierszach, a pоzniej codziennie zapisywalem, co sie dzialo w mojej duszy; sedert myn kindsheid – od dziecinstwa, drukte ik myn aandoeningen in verzen uit – wyrazalem swoje uczucia w wierszach, en ook later schreef ik dagelyks neder – a pоzniej codziennie zapisywalem, wat er omging in myn ziel – co sie dzialo w mojej duszy). Ik geloof dat er onder dat alles eenige opstellen zyn, die waarde hebben, en ik zoek daarvoor een uitgever. (Wierze, ze wsrоd tego wszystkiego sa jakies eseje, ktоre maja wartosc, i szukam dla nich wydawcy; ik geloof dat er onder dat alles eenige opstellen zyn – wierze, ze wsrоd tego wszystkiego sa jakies eseje, die waarde hebben – ktоre maja wartosc, en ik zoek daarvoor een uitgever – i szukam dla nich wydawcy). Maar dit is juist het moeielyke. (Ale to wlasnie jest trudne; maar dit is juist het moeielyke – ale to wlasnie jest trudne). Het publiek kent my niet, en de uitgevers beoordeelen de werken meer naar den gevestigden naam van den schryver, dan naar den inhoud. (Publicznosc mnie nie zna, a wydawcy oceniaja prace bardziej po ustalonym nazwisku autora niz po tresci; het publiek kent my niet – publicznosc mnie nie zna, en de uitgevers beoordeelen de werken meer – a wydawcy oceniaja prace bardziej, naar den gevestigden naam van den schryver – po ustalonym nazwisku autora, dan naar den inhoud – niz po tresci).

Juist zooals wy de koffi naar de renommee van de merken. (Dokladnie tak, jak oceniamy kawe po renomie marek; juist zooals wy de koffi – dokladnie tak, jak oceniamy kawe, naar de renommee van de merken – po renomie marek). Wel zeker! Hoe anders? (Oczywiscie! A jakze inaczej?; wel zeker – oczywiscie, hoe anders – a jakze inaczej?).

Als ik dus mag aannemen dat myn werk niet geheel zonder verdienste is, zou dat toch eerst na de uitgave blyken, en de boekhandelaars vragen de betaling van drukloon, enz. vooruit… (Jesli wiec moge zalozyc, ze moja praca nie jest calkowicie bez wartosci, to okaze sie to dopiero po publikacji, a ksiegarze prosza o zaplate za druk z gоry…; als ik dus mag aannemen – jesli wiec moge zalozyc, dat myn werk niet geheel zonder verdienste is – ze moja praca nie jest calkowicie bez wartosci, zou dat toch eerst na de uitgave blyken – to okaze sie to dopiero po publikacji, en de boekhandelaars vragen de betaling van drukloon, enz. vooruit – a ksiegarze prosza o zaplate za druk z gоry…).

Daar hebben ze groot gelyk in. (Maja calkowita racje; daar hebben ze groot gelyk in – maja calkowita racje).

…wat my op dit oogenblik niet gelegen komt. (co mi w tej chwili nie odpowiada; wat my op dit oogenblik niet gelegen komt – co mi w tej chwili nie odpowiada). Daar ik evenwel overtuigd ben dat myn arbeid de kosten dekken zou, en gerust daarop myn woord durf verpanden, ben ik, aangemoedigd door onze ontmoeting van voorgisteren… (Poniewaz jednak jestem przekonany, ze moja praca pokryje koszty, i smialo moge to zapewnic, jestem, zachecony przez nasze spotkanie przedwczoraj…; daar ik evenwel overtuigd ben – poniewaz jednak jestem przekonany, dat myn arbeid de kosten dekken zou – ze moja praca pokryje koszty, en gerust daarop myn woord durf verpanden – i smialo moge to zapewnic, ben ik, aangemoedigd door onze ontmoeting van voorgisteren – jestem, zachecony przez nasze spotkanie przedwczoraj…).

Dat noemt hy aanmoedigen! (To nazywa zacheta!; dat noemt hy aanmoedigen – to nazywa zacheta!).

…tot het besluit gekomen u te vragen of ge voor my by een boekhandelaar zoudt willen borg-staan voor de kosten eener eerste uitgave, al ware het slechts van een klein boekdeeltje. (doszedlem do wniosku, aby zapytac, czy chcialby pan poreczyc u ksiegarza za koszty pierwszego wydania, chocby to byla tylko mala ksiazeczka; tot het besluit gekomen – doszedlem do wniosku, u te vragen – aby zapytac pana, of ge voor my by een boekhandelaar zoudt willen borg-staan – czy chcialby pan poreczyc u ksiegarza, voor de kosten eener eerste uitgave – za koszty pierwszego wydania, al ware het slechts van een klein boekdeeltje – chocby to byla tylko mala ksiazeczka). Ik laat de keus van die eerste proeve geheel aan u over. (Zostawiam wybоr tej pierwszej prоby calkowicie panu; ik laat de keus – zostawiam wybоr, van die eerste proeve – tej pierwszej prоby, geheel aan u over – calkowicie panu). In het pak dat hiernevens gaat, zult ge vele handschriften vinden, en daaruit zien dat ik veel gedacht, gewerkt en bygewoond heb… (W paczce, ktоra jest obok, znajdzie pan wiele rekopisоw, z ktоrych zobaczy pan, ze duzo myslalem, pracowalem i uczestniczylem…; in het pak dat hiernevens gaat – w paczce, ktоra jest obok, zult ge vele handschriften vinden – znajdzie pan wiele rekopisоw, en daaruit zien – z ktоrych zobaczy pan, dat ik veel gedacht, gewerkt en bygewoond heb – ze duzo myslalem, pracowalem i uczestniczylem…).

Ik heb nooit gehoord dat hy zaken deed. (Nigdy nie slyszalem, zeby zajmowal sie interesami; ik heb nooit gehoord – nigdy nie slyszalem, dat hy zaken deed – zeby zajmowal sie interesami).

…en als de gaaf van w?l zeggen me niet geheel-en-al ontbreekt, is het gewis niet door gebrek aan indrukken, dat ik niet slagen zou. (jesli dar wyrazania sie nie jest mi calkowicie obcy, to z pewnoscia nie z powodu braku wrazen nie odniоslbym sukcesu; en als de gaaf van w?l zeggen me niet geheel-en-al ontbreekt – jesli dar wyrazania sie nie jest mi calkowicie obcy, is het gewis niet door gebrek aan indrukken – to z pewnoscia nie z powodu braku wrazen, dat ik niet slagen zou – nie odniоslbym sukcesu).

In afwachting van een vriendelyk antwoord, noem ik my uw ouden school-makker… (W oczekiwaniu na przyjazna odpowiedz, nazywam sie pana starym szkolnym kolega…; in afwachting van een vriendelyk antwoord – w oczekiwaniu na przyjazna odpowiedz, noem ik my uw ouden school-makker – nazywam sie pana starym szkolnym kolega…).

En zyn naam stond er onder. (I jego nazwisko bylo pod spodem; en zyn naam stond er onder – i jego nazwisko bylo pod spodem). Maar dien verzwyg ik, omdat ik er niet van houd, iemand in opspraak te brengen. (Ale tego nie ujawnie, poniewaz nie lubie wciagac kogos w skandal; maar dien verzwyg ik – ale tego nie ujawnie, omdat ik er niet van houd – poniewaz nie lubie, iemand in opspraak te brengen – wciagac kogos w skandal).

Waarde lezer, ge begrypt hoe gek ik stond te kyken, toen men my daar zoo op-eens wilde verheffen tot makelaar in verzen. (Drogi czytelniku, rozumiesz, jak dziwnie patrzylem, kiedy ktos nagle chcial mnie awansowac na maklera wierszy; waarde lezer – drogi czytelniku, ge begrypt hoe gek ik stond te kyken – rozumiesz, jak dziwnie patrzylem, toen men my daar zoo op-eens wilde verheffen – kiedy ktos nagle chcial mnie awansowac, tot makelaar in verzen – na maklera wierszy). Ik ben zeker dat die Sjaalman – zoo zal ik hem maar blyven noemen – als de man me by-dag had gezien, zich met zulk een verzoek niet tot my zou gewend hebben. (Jestem pewien, ze ten Sjaalman – tak go bede nazywac – gdyby ten czlowiek widzial mnie w ciagu dnia, nie zwrоcilby sie do mnie z taka prosba; ik ben zeker dat die Sjaalman – jestem pewien, ze ten Sjaalman, zoo zal ik hem maar blyven noemen – tak go bede nazywac, als de man me by-dag had gezien – gdyby ten czlowiek widzial mnie w ciagu dnia, zich met zulk een verzoek niet tot my zou gewend hebben – nie zwrоcilby sie do mnie z taka prosba). Want deftigheid en fatsoen laten zich niet verbergen. (Poniewaz elegancji i przyzwoitosci nie da sie ukryc; want deftigheid en fatsoen – poniewaz elegancji i przyzwoitosci, laten zich niet verbergen – nie da sie ukryc). Maar 't was avend, en ik trek het me dus niet aan. (Ale byla noc, wiec sie tym nie przejmuje; maar 't was avend – ale byla noc, en ik trek het me dus niet aan – wiec sie tym nie przejmuje).

Het spreekt vanzelf dat ik van die gekheid niets weten wilde. (Oczywiscie, nie chcialem miec nic wspоlnego z tym szalenstwem; het spreekt vanzelf dat ik – oczywiscie, van die gekheid niets weten wilde – nie chcialem miec nic wspоlnego z tym szalenstwem). Ik zou het pak door Frits hebben laten terugbrengen, maar ik wist zyn adres niet, en hy liet niets van zich hooren. (Kazalbym Fritsowi zwrоcic paczke, ale nie znalem jego adresu, a on sie nie odezwal; ik zou het pak door Frits hebben laten terugbrengen – kazalbym Fritsowi zwrоcic paczke, maar ik wist zyn adres niet – ale nie znalem jego adresu, en hy liet niets van zich hooren – a on sie nie odezwal). Ik dacht dat hy ziek was, of dood, of zoo-iets. (Myslalem, ze jest chory, martwy, czy cos takiego; ik dacht dat hy ziek was – myslalem, ze jest chory, of dood – lub martwy, of zoo-iets – czy cos takiego).

De vorige week was er krans by de Rosemeyers, die in suiker doen. (W zeszlym tygodniu odbylo sie przyjecie u Rosemeyerоw, ktоrzy handluja cukrem; de vorige week – w zeszlym tygodniu, was er krans by de Rosemeyers – odbylo sie przyjecie u Rosemeyerоw, die in suiker doen – ktоrzy handluja cukrem). Frits was voor het eerst meegegaan. (Frits poszedl po raz pierwszy; Frits was voor het eerst meegegaan – Frits poszedl po raz pierwszy). Hy is zestien jaar, en ik vind het goed dat een jong mensch in de wereld komt. (Ma szesnascie lat i uwazam, ze dobrze jest, aby mlody czlowiek wchodzil w swiat; hy is zestien jaar – ma szesnascie lat, en ik vind het goed – i uwazam, ze dobrze jest, dat een jong mensch in de wereld komt – aby mlody czlowiek wchodzil w swiat). Anders loopt hy naar de Westermarkt of zulke dingen. (W przeciwnym razie chodzilby na Westermarkt lub takie rzeczy; anders loopt hy naar de Westermarkt – w przeciwnym razie chodzilby na Westermarkt, of zulke dingen – lub takie rzeczy). De meisjes hadden piano gespeeld en gezongen, en by 't dessert plaagden ze elkaar met iets dat in de voorkamer scheen gebeurd te zyn, terwyl wy achter aan 't gentsch whisten waren, iets waarin Frits betrokken scheen. (Dziewczyny graly na pianinie i spiewaly, a podczas deseru draznily sie nawzajem czyms, co zdawalo sie dziac w przedpokoju, podczas gdy my z tylu gralismy w wist, czyms, w co Frits wydawal sie byc zamieszany; de meisjes hadden piano gespeeld en gezongen – dziewczyny graly na pianinie i spiewaly, en by 't dessert plaagden ze elkaar – a podczas deseru draznily sie nawzajem, met iets dat in de voorkamer scheen gebeurd te zyn – czyms, co zdawalo sie dziac w przedpokoju, terwyl wy achter aan 't gentsch whisten waren – podczas gdy my z tylu gralismy w wist, iets waarin Frits betrokken scheen – czyms, w co Frits wydawal sie byc zamieszany). ‘Ja, ja, Louise, riep Betsy Rosemeyer, geschreid heb je! Papa, Frits heeft Louise aan 't schreien gemaakt.’ (Tak, tak, Louise, zawolala Betsy Rosemeyer, plakalas! Tato, Frits doprowadzil Louise do placzu; ‘ja, ja, Louise, riep Betsy Rosemeyer, geschreid heb je’ – tak, tak, Louise, zawolala Betsy Rosemeyer, plakalas, ‘papa, Frits heeft Louise aan 't schreien gemaakt’ – tato, Frits doprowadzil Louise do placzu).

Myn vrouw zei hierop dat Frits dan voortaan niet meer mee zou naar den krans. (Moja zona powiedziala, ze Frits nie pоjdzie juz wiecej na przyjecia; myn vrouw zei hierop – moja zona powiedziala na to, dat Frits dan voortaan niet meer mee zou naar den krans – ze Frits nie pоjdzie juz wiecej na przyjecia). Ze dacht dat hy Louise geknepen had, of zoo-iets wat niet te-pas komt, en ook ik maakte my gereed er een hartig woordje bytevoegen, toen Louise riep: (Myslala, ze Frits uszczypnal Louise lub cos takiego, co jest nieodpowiednie, i ja tez przygotowywalem sie, by dodac cos stanowczego, kiedy Louise zawolala; ze dacht dat hy Louise geknepen had – myslala, ze Frits uszczypnal Louise, of zoo-iets wat niet te-pas komt – lub cos takiego, co jest nieodpowiednie, en ook ik maakte my gereed er een hartig woordje bytevoegen – i ja tez przygotowywalem sie, by dodac cos stanowczego, toen Louise riep – kiedy Louise zawolala):

Neen, neen, Frits is heel lief geweest! Ik wou dat hy 't nog-eens deed! (Nie, nie, Frits byl bardzo mily! Chcialabym, zeby to zrobil jeszcze raz!; ‘neen, neen, Frits is heel lief geweest’ – nie, nie, Frits byl bardzo mily, ‘ik wou dat hy 't nog-eens deed’ – chcialabym, zeby to zrobil jeszcze raz!).

W?t d?n? Hy had haar niet geknepen, hy had gereciteerd, daar hebt ge 't. (Co wiec? Nie uszczypnal jej, recytowal, oto co sie stalo; w?t d?n – co wiec, hy had haar niet geknepen – nie uszczypnal jej, hy had gereciteerd – recytowal, daar hebt ge 't – oto co sie stalo).

Natuurlyk ziet de vrouw van 't huis gaarne dat er aan het dessert een aardigheidje plaats heeft. (Oczywiscie, gospodyni lubi, kiedy podczas deseru dzieje sie cos zabawnego; natuurlyk ziet de vrouw van 't huis gaarne – oczywiscie, gospodyni lubi, dat er aan het dessert een aardigheidje plaats heeft – kiedy podczas deseru dzieje sie cos zabawnego). Dat vult. (To wypelnia czas; dat vult – to wypelnia czas). Mevrouw Rosemeyer – de Rosemeyers laten zich mevrouw noemen, omdat ze in suiker doen, en aandeel in een schip hebben – mevrouw Rosemeyer begreep dat wat Louise aan 't schreien had gemaakt, ook ?ns vermaken zou, en vroeg een dacapo aan Frits, die zoo rood zag als een kalkoen. (Pani Rosemeyer – Rosemeyerowie kaza sie nazywac pania, poniewaz handluja cukrem i maja udzialy w statku – pani Rosemeyer pomyslala, ze to, co doprowadzilo Louise do placzu, rоwniez nas rozbawi, i poprosila o powtоrke od Fritsa, ktоry byl czerwony jak indyk; mevrouw Rosemeyer – pani Rosemeyer, de Rosemeyers laten zich mevrouw noemen – Rosemeyerowie kaza sie nazywac pania, omdat ze in suiker doen – poniewaz handluja cukrem, en aandeel in een schip hebben – i maja udzialy w statku, mevrouw Rosemeyer begreep – pani Rosemeyer pomyslala, dat wat Louise aan 't schreien had gemaakt – ze to, co doprowadzilo Louise do placzu, ook ?ns vermaken zou – rоwniez nas rozbawi, en vroeg een dacapo aan Frits – i poprosila o powtоrke od Fritsa, die zoo rood zag als een kalkoen – ktоry byl czerwony jak indyk).

Ik begreep om de wereld niet, w?t hy dan toch opgesneden had, want ik kende zyn repertoire op een haar. (Nie moglem zrozumiec, co on mоgl recytowac, bo znalem jego repertuar na wylot; ik begreep om de wereld niet – nie moglem zrozumiec, w?t hy dan toch opgesneden had – co on mоgl recytowac, want ik kende zyn repertoire op een haar – bo znalem jego repertuar na wylot). Dat was: de godenbruiloft, de boeken van het Oude-Testament op rym, en een epizode uit de bruiloft van Kamacho, dat de jongens altyd zoo aardig vinden, omdat er iets van een ‘brillekiek’ in komt. (To byly: wesele bogоw, ksiazki Starego Testamentu w rymach i epizod z wesela Kamacha, ktоry chlopcy zawsze uwazaja za zabawny, bo pojawia sie w nim cos z „okularоw”; dat was – to byly, de godenbruiloft – wesele bogоw, de boeken van het Oude-Testament op rym – ksiazki Starego Testamentu w rymach, en een epizode uit de bruiloft van Kamacho – i epizod z wesela Kamacha, dat de jongens altyd zoo aardig vinden – ktоry chlopcy zawsze uwazaja za zabawny, omdat er iets van een ‘brillekiek’ in komt – bo pojawia sie w nim cos z „okularоw”). Wat er onder dit alles wezen kon dat tranen uitlokte, was my een raadsel. (Co w tym wszystkim moglo wywolac lzy, bylo dla mnie zagadka; wat er onder dit alles wezen kon – co w tym wszystkim moglo wywolac, dat tranen uitlokte – lzy, was my een raadsel – bylo dla mnie zagadka). 't Is waar, zoo'n meisje schreit gauw. (To prawda, taka dziewczyna latwo placze; 't is waar – to prawda, zoo'n meisje schreit gauw – taka dziewczyna latwo placze).

‘Toe, Frits! Och ja, Frits! Kom, Frits!’ (No dalej, Frits! Och tak, Frits! Chodz, Frits!; ‘toe, Frits – no dalej, Frits, och ja, Frits – och tak, Frits, kom, Frits – chodz, Frits!). Zoo ging het, en Frits begon. (Tak to szlo, i Frits zaczal; zoo ging het – tak to szlo, en Frits begon – i Frits zaczal). Daar ik niet houd van dat bestudeerd spannen van des lezers nieuwsgierigheid, zal ik maar terstond zeggen dat ze te-huis het pak van Sjaalman hadden opengemaakt, en daaruit hadden Frits en Marie een neuswysheid en een sentimentaliteit geput, die me later veel last in huis gehaald hebben. (Poniewaz nie lubie celowego napiecia ciekawosci czytelnika, powiem od razu, ze w domu otworzyli paczke Sjaalmana, a Frits i Marie znalezli w niej cos sentymentalnego i wzruszajacego, co pоzniej przynioslo mi wiele klopotоw w domu; daar ik niet houd van dat bestudeerd spannen van des lezers nieuwsgierigheid – poniewaz nie lubie celowego napiecia ciekawosci czytelnika, zal ik maar terstond zeggen – powiem od razu, dat ze te-huis het pak van Sjaalman hadden opengemaakt – ze w domu otworzyli paczke Sjaalmana, en daaruit hadden Frits en Marie een neuswysheid en een sentimentaliteit geput – a Frits i Marie znalezli w niej cos sentymentalnego i wzruszajacego, die me later veel last in huis gehaald hebben – co pоzniej przynioslo mi wiele klopotоw w domu). Toch moet ik erkennen, lezer, dat dit boek ook uit dat pak komt, en ik zal me naderhand hierop behoorlyk verantwoorden, want ik hecht er aan, dat men my beschouwe als iemand die de waarheid lief heeft, en die goed voor zyn zaken is. (Musze jednak przyznac, czytelniku, ze ta ksiazka rоwniez pochodzi z tej paczki, i pоzniej sie z tego odpowiednio wytlumacze, bo zalezy mi na tym, by postrzegano mnie jako kogos, kto kocha prawde i dobrze prowadzi swoje interesy; toch moet ik erkennen, lezer – musze jednak przyznac, czytelniku, dat dit boek ook uit dat pak komt – ze ta ksiazka rоwniez pochodzi z tej paczki, en ik zal me naderhand hierop behoorlyk verantwoorden – i pоzniej sie z tego odpowiednio wytlumacze, want ik hecht er aan – bo zalezy mi, dat men my beschouwe als iemand die de waarheid lief heeft – by postrzegano mnie jako kogos, kto kocha prawde, en die goed voor zyn zaken is – i dobrze prowadzi swoje interesy). Onze firma is Last & Co, Makelaars in koffi, Lauriergracht, No 37. (Nasza firma to Last & Co, Makelaars in koffi, Lauriergracht, No 37; onze firma is Last & Co – nasza firma to Last & Co, makelaars in koffi – maklerzy kawy, Lauriergracht, No 37 – Lauriergracht, No 37).

Toen reciteerde Frits een ding dat van nonsens aan-ееn hing. (Potem Frits recytowal cos, co bylo calkowita bzdura; toen reciteerde Frits een ding – potem Frits recytowal cos, dat van nonsens aan-ееn hing – co bylo calkowita bzdura). Neen 't hing niet aan-een. (Nie, nie bylo to caloscia; neen 't hing niet aan-een – nie, nie bylo to caloscia). Een jong mensch schreef aan zyn moeder, dat hy verliefd was geweest, en dat zyn meisje met een ander getrouwd was – waarin ze groot gelyk had, vind ik – dat hy echter, in weerwil hiervan, altyd veel van zyn moeder hield. (Mlody czlowiek napisal do swojej matki, ze byl zakochany, a jego dziewczyna wyszla za innego – i miala calkowita racje, uwazam – ze jednak, pomimo tego, zawsze bardzo kochal swoja matke; een jong mensch schreef aan zyn moeder – mlody czlowiek napisal do swojej matki, dat hy verliefd was geweest – ze byl zakochany, en dat zyn meisje met een ander getrouwd was – a jego dziewczyna wyszla za innego, waarin ze groot gelyk had, vind ik – i miala calkowita racje, uwazam, dat hy echter, in weerwil hiervan – ze jednak, pomimo tego, altyd veel van zyn moeder hield – zawsze bardzo kochal swoja matke). Zyn deze laatste drie regels duidelyk of niet? (Czy te trzy ostatnie linijki sa jasne, czy nie?; zyn deze laatste drie regels duidelyk of niet – czy te trzy ostatnie linijki sa jasne, czy nie?). Vindt ge dat er veel omslag noodig is, om dat te zeggen? (Czy uwazasz, ze potrzeba wiele wysilku, zeby to powiedziec?; vindt ge dat er veel omslag noodig is – czy uwazasz, ze potrzeba wiele wysilku, om dat te zeggen – zeby to powiedziec?). Welnu, ik heb een broodje met kaas gegeten, daarna twee peren geschild, en ik was ruim half gereed met het orberen van de derde, voor Frits klaar was met die vertelling. (Cоz, zjadlem kanapke z serem, potem obralem dwie gruszki, i bylem juz w polowie trzeciej, zanim Frits skonczyl to opowiadanie; welnu, ik heb een broodje met kaas gegeten – cоz, zjadlem kanapke z serem, daarna twee peren geschild – potem obralem dwie gruszki, en ik was ruim half gereed met het orberen van de derde – i bylem juz w polowie trzeciej, voor Frits klaar was met die vertelling – zanim Frits skonczyl to opowiadanie). Maar Louise schreide weer, en de dames zeiden dat het heel mooi was. (Ale Louise znowu plakala, a panie mоwily, ze to bylo bardzo piekne; maar Louise schreide weer – ale Louise znowu plakala, en de dames zeiden dat het heel mooi was – a panie mоwily, ze to bylo bardzo piekne). Toen vertelde Frits, die, geloof ik, meende dat hy een groot stuk had uitgevoerd, dat hy 't ding in dat pak had gevonden van den man die een sjaal droeg, en ik legde aan de heeren uit, hoe dat in myn huis kwam. (Wtedy Frits, ktоry, jak sadze, myslal, ze wykonal wielki utwоr, powiedzial, ze znalazl to w paczce od czlowieka, ktоry nosil szal, a ja wyjasnilem panom, jak to trafilo do mojego domu; toen vertelde Frits – wtedy Frits powiedzial, die, geloof ik, meende dat hy een groot stuk had uitgevoerd – ktоry, jak sadze, myslal, ze wykonal wielki utwоr, dat hy 't ding in dat pak had gevonden – ze znalazl to w paczce, van den man die een sjaal droeg – od czlowieka, ktоry nosil szal, en ik legde aan de heeren uit – a ja wyjasnilem panom, hoe dat in myn huis kwam – jak to trafilo do mojego domu). Maar van de Griekin sprak ik niet, omdat Frits er by was, en ook zeide ik niets van de Kapelsteeg. (Ale o Greczynce nie mоwilem, bo Frits byl obecny, i nie wspomnialem tez o Kapelsteeg; maar van de Griekin sprak ik niet – ale o Greczynce nie mоwilem, omdat Frits er by was – bo Frits byl obecny, en ook zeide ik niets van de Kapelsteeg – i nie wspomnialem tez o Kapelsteeg). Ieder vond dat ik heel goed had gehandeld, me van dien man aftehelpen. (Wszyscy uznali, ze bardzo dobrze postapilem, uwalniajac sie od tego czlowieka; ieder vond dat ik heel goed had gehandeld – wszyscy uznali, ze bardzo dobrze postapilem, me van dien man aftehelpen – uwalniajac sie od tego czlowieka). Straks zult ge zien dat er ook andere dingen in dat pak waren van meer solieden aard, en daarvan komt een-en-ander in dit boek, omdat de Koffiveilingen van de Handelmaatschappy er mee in verband staan. (Wkrоtce zobaczysz, ze w tej paczce byly tez inne rzeczy o bardziej solidnym charakterze, i niektоre z nich znajda sie w tej ksiazce, poniewaz maja zwiazek z Aukcjami Kawy Holenderskiej Kompanii Handlowej; straks zult ge zien dat er ook andere dingen in dat pak waren – wkrоtce zobaczysz, ze w tej paczce byly tez inne rzeczy, van meer solieden aard – o bardziej solidnym charakterze, en daarvan komt een-en-ander in dit boek – i niektоre z nich znajda sie w tej ksiazce, omdat de Koffiveilingen van de Handelmaatschappy er mee in verband staan – poniewaz maja zwiazek z Aukcjami Kawy Holenderskiej Kompanii Handlowej). Want ik leef voor myn vak. (Bo zyje dla swojego zawodu; want ik leef voor myn vak – bo zyje dla swojego zawodu).

Later vroeg my de uitgever of ik hier niet byvoegen wilde, wat Frits gereciteerd had. (Pоzniej wydawca zapytal mnie, czy nie chcialbym tutaj dodac, co Frits recytowal; later vroeg my de uitgever – pоzniej wydawca zapytal mnie, of ik hier niet byvoegen wilde – czy nie chcialbym tutaj dodac, wat Frits gereciteerd had – co Frits recytowal). Ik wil 't wel doen, mits men wete dat ik me niet ophoud met zulke dingen. (Chetnie to zrobie, pod warunkiem, ze wszyscy beda wiedzieli, ze nie zajmuje sie takimi rzeczami; ik wil 't wel doen – chetnie to zrobie, mits men wete dat ik me niet ophoud met zulke dingen – pod warunkiem, ze wszyscy beda wiedzieli, ze nie zajmuje sie takimi rzeczami). Alles leugens en gekheid! Ik houd myn aanmerkingen terug, anders wordt myn boek te dik. (Wszystko to klamstwa i bzdury! Powstrzymam sie od komentarzy, bo inaczej moja ksiazka bedzie za gruba; alles leugens en gekheid – wszystko to klamstwa i bzdury, ik houd myn aanmerkingen terug – powstrzymam sie od komentarzy, anders wordt myn boek te dik – bo inaczej moja ksiazka bedzie za gruba). Ik wil hier alleen byzeggen, dat die vertelling zoo omstreeks 1843 in de buurt van Padang geschreven is, en dat dit een inferieur merk is. (Chce tylko dodac, ze to opowiadanie zostalo napisane okolo 1843 roku w okolicach Padang, i ze jest to podrzedna marka; ik wil hier alleen byzeggen – chce tylko dodac, dat die vertelling zoo omstreeks 1843 in de buurt van Padang geschreven is – ze to opowiadanie zostalo napisane okolo 1843 roku w okolicach Padang, en dat dit een inferieur merk is – i ze jest to podrzedna marka). De koffi, meen ik. (Mam na mysli kawe; de koffi, meen ik – mam na mysli kawe).

Moeder, 'k ben wel ver van 't land

(Wiem, matko, ze jestem daleko od kraju; moeder, 'k ben wel ver van 't land – wiem, matko, ze jestem daleko od kraju)

Waar me 't leven werd geschonken,

(gdzie dalas mi zycie; waar me 't leven werd geschonken – gdzie dalas mi zycie)

Waar myn eerste tranen blonken,

(gdzie zablysly moje pierwsze lzy; waar myn eerste tranen blonken – gdzie zablysly moje pierwsze lzy)

Waar ik opwies aan uw hand…

(gdzie dorastalem przy twojej rece; waar ik opwies aan uw hand – gdzie dorastalem przy twojej rece)

Waar uw moedertrouw der ziel

(gdzie twoja matczyna wiernosc duszy; waar uw moedertrouw der ziel – gdzie twoja matczyna wiernosc duszy)

Van den knaap haar zorgen wydde,

(pocieszala chlopca swoimi troskami; van den knaap haar zorgen wydde – pocieszala chlopca swoimi troskami)

En hem liefdryk stond ter-zyde,

(i stalas przy nim z miloscia; en hem liefdryk stond ter-zyde – i stalas przy nim z miloscia)

En hem ophief als hy viel…

(i podnosilas go, gdy upadl; en hem ophief als hy viel – i podnosilas go, gdy upadl)

Schynbaar scheurde 't lot de banden

(Pozornie los przeznaczenia zerwal wiezy; schynbaar scheurde 't lot de banden – pozornie los przeznaczenia zerwal wiezy)

Die ons bonden, wreed van-een…

(ktоre nas wiazaly, okrutnie…; die ons bonden – ktоre nas wiazaly, wreed van-een – okrutnie…)

'k Sta hier wel aan vreemde stranden

(Stoje tu na obcych brzegach; 'k sta hier wel aan vreemde stranden – stoje tu na obcych brzegach)

Met myzelf en God, alleen…

(sam ze soba i Bogiem; met myzelf en God, alleen – sam ze soba i Bogiem)

Maar toch, moeder, wat me griefde,

(Ale jednak, matko, to, co mnie bolalo; maar toch, moeder, wat me griefde – ale jednak, matko, to, co mnie bolalo)

Wat me vreugd gaf of verdriet,

(co mnie cieszylo lub smucilo; wat me vreugd gaf of verdriet – co mnie cieszylo lub smucilo)

Moeder, twyfel aan de liefde,

(Matko, nie watp w milosc; moeder, twyfel aan de liefde – matko, nie watp w milosc)

Aan het hart uws zoons toch niet!

(w serce swojego syna!; aan het hart uws zoons toch niet – w serce swojego syna!)

't Is nog nauwlyks twee paar jaren

(To jeszcze niecale dwa lata; 't is nog nauwlyks twee paar jaren – to jeszcze niecale dwa lata)

Toen ik 't laatst op gindschen grond

(kiedy ostatnio stalem na tamtej ziemi; toen ik 't laatst op gindschen grond – kiedy ostatnio stalem na tamtej ziemi)

Zwygend aan den oever stond

(milczaco stalem na brzegu; zwygend aan den oever stond – milczaco stalem na brzegu)

Om de toekomst in te staren…

(by patrzec w przyszlosc; om de toekomst in te staren – by patrzec w przyszlosc)

Toen ik 't schoone tot my riep

(kiedy przywolywalem piekno do siebie; toen ik 't schoone tot my riep – kiedy przywolywalem piekno do siebie)

Dat ik van de toekomst wachtte,

(ktоrego oczekiwalem od przyszlosci; dat ik van de toekomst wachtte – ktоrego oczekiwalem od przyszlosci)

En het heden stout verachtte,

(a terazniejszosc odwaznie lekcewazylem; en het heden stout verachtte – a terazniejszosc odwaznie lekcewazylem)

En my paradyzen schiep…

(i tworzylem sobie raje; en my paradyzen schiep – i tworzylem sobie raje)

Toen, door alle stoornis heen

(wtedy, pomimo wszelkich przeszkоd; toen, door alle stoornis heen – wtedy, pomimo wszelkich przeszkоd)

Die zich opdeed voor myn schre?n,

(ktоre pojawialy sie przede mna; die zich opdeed voor myn schre?n – ktоre pojawialy sie przede mna)

't Hart zich koen een uitweg baande,

(serce odwaznie torowalo sobie droge; 't hart zich koen een uitweg baande – serce odwaznie torowalo sobie droge)

En zich droomend zalig waande…

(i marzylo o szczesciu; en zich droomend zalig waande – i marzylo o szczesciu)

Maar die tyd, sints 't laatst vaarwel

(Ale ten czas, od ostatniego pozegnania; maar die tyd, sints 't laatst vaarwel – ale ten czas, od ostatniego pozegnania)

Hoe gezwind ook ons onttogen,

(jakkolwiek szybko od nas uciekl; hoe gezwind ook ons onttogen – jakkolwiek szybko od nas uciekl)

Onbevatbaar bliksemsnel,

(niezrozumiale blyskawicznie; onbevatbaar bliksemsnel – niezrozumiale blyskawicznie)

Als een schim voorbygevlogen…

(przelecial jak cien; als een schim voorbygevlogen – przelecial jak cien)

O, hy liet in 't voorwaarts gaan,

(O, pozostawil w przeszlosci; o, hy liet in 't voorwaarts gaan – o, pozostawil w przeszlosci)