– Хэт абы еупщ?ыр?
Адэм Майе ?эпл?эк?э къещтэри унэм щ?ех, уэрам сабафэм дехьэ. Жьы щ?ы?эты?э къопщэри, ар хъыджэбз ц?ык?ум ф?эф?щ.
Т?ыаузыр шахтёр къалэщ, улахуэшхуэ щату хэ?уэри, дэнэ щ?ып?и къик?ыурэ ц?ыхур къыщызэхуэсащ. Пагуи яхэтащ мыбы ахъшэ къыщызылэжьыну къэк?уахэм. Татиани къыщиц?ыхуар мырат. Ц?ыхубзыр дохутыру сымаджэщым щылажьэрт, уни къратауэ псэуп?э щхьа гуныкъуэгъуэ и?этэкъым. Пагуэ ихьэхуат шэрэ лъырэ зэщ?эту жыхуа?эм хуэдэ зи ф?ыгъуэ ц?ыхубзым. И нит?ыр щхъуэпсрэ п?ащэу, нат?эшхуэм щхьэц дыщафэр шылэ т?ат?эу къытелъу, дзэ хужьхэр ?упэ п?ырып?ым къыпхыпсрэ щыдыхьэшхк?э и нэк?ущхьит?ыр иушкумбэу, мы урыс ц?ыхубзым къыхукъуэплъхэр куэд хъурт, ауэ езым къыхихар щхьэпэлъагэрэ набдзэшхуэу, пл?абгъуэрэ бгы псыгъуэу щ?алэ къамылыфэ зэп?эзэрытырат, Пагуэт. Зэрыша нэужь, Пагуэрэ Татианэрэ къуажэм мазэ бжыгъэ гуэрщ зэрыдэсар, зызэщ?акъуэри, Т?ыаузым ягъэзэжат, ц?ыхубзым и унэ ц?ык?ум зыщ?агъэзагъэри щыпсэуахэщ. Къызэрыщ?эк?амк?э, я насып зэхэлъакъым, я гъащ?э гъуэгур зытэкъым.
Татианэ ?эщ?агъэм ф?ыуэ хещ?ык?ри, гъунэгъу къуажэхэми къик?ыурэ ц?ыхухэр къыхуок?уэ. Ар зыщ?эс пэш ц?ык?уит?ыр зыхэт унэ зэтетыр шахтёрхэм я общэжитым пэжыжьэтэкъыми, Пагуэ и пхъур и ?эблэм тесу псынщ?эу нэсащ. Зэадэзэпхъум бжэр къаху?узыхар ц?ыхубз зы?эщ?элът. И к?э къуагъым зы хъыджэбз гъур ц?ык?у къыкъуэплът, щхьэцыгъуэрэ и нит?ыр нащхъуэпсу. Майе занщ?эу къы?урыуащ бжэ ?ухам къыщ?их къабзэмэр, ауэ ц?ыхубз п?ащэр зыщ?эсым щ?ахьэну хуейтэкъым. Хъыджэбз ц?ык?у къыхукъуэплъами щ?ы?эмей къык?эрихат.
– Сыт мыбы къыщыщ?ар?! – аращ ц?ыхубзышхуэм япэу къыжьэдэк?ар.
Адэр пэшым щыщ?эбакъуэм, Майе къэгъынэнащ, ауэ абыи емыплъу ихьри дахэу ?уха п?эм и кум иригъэт?ысхьащ.
– Мыбы схуеплъ, къута сыт имы?эу жа?ащ, ауэ сигу загъэркъым…
Пагуэ и пхъуит?ыр нобэ япэу зэрылъагъуу аращи, зызэрызэхуащ?ынум т?эк?уи ирогузавэ. Майе мыщ?щ, Ритэ зэзэмызэ ф?эк?а зыхуэмызэ и адэр езыр къигъэнауэ зыдэпсэухэм ирефыгъул?эри, хуэбзыщ?ыркъым. Пагуэ адрей пэшым щ?ыхьэри щет?ысэхащ.
Татианэ жи?эм и нэхъыбэр къыгуро?уэ Майе.
– Болит где-нибудь?.. А это Рита, твоя сестра.
Ритэ и ?упэ п?ащ?э ц?ык?ухэр иришэк?ыурэ хьэщ?эр зэпеплъыхь, и анэр ?ук?уэтати, Майе и у?эгъэхэм щабэ ц?ык?уу е?усэурэ, йоупщ?:
– Узрэ?
Майе, жэуап къитын къэгъэнауэ, къеплъыркъым, зэплъыр Ритэ и ?эпэ къызэрылъэ?эсыращ. Хуейтэкъым къе?усэну – ф?эф?къым зыгуэр къыжьэхэуэуи, къе?усэуи, армыхъумэ, у?эгъэр узынщ жи?эуи аракъым.
– Упсэлъэфыркъэ уэ? Уделэ ц?ык?у, хьэмэрэ?
Татианэ къы?ухьэжри, Ритэ ?уигъэк?уэтащ:
– К?уэ уи адэм деж, сэ мыбы сеплъыху зэран укъысхуэмыхъу.
Майе къопсалъэ:
– Уделэ ц?ык?у уэ?
Татианэ къыпыдыхьэшхык?ащ:
– Пхуэфащэщ, Ритэ! Укъэзымыц?ыху сабийм апхуэдэу гъунэгъуу уек?уал?э хъурэ? Т?эк?у къосэмэ, ит?анэ…
Рити мэдыхьэшх:
– Уэращ ар зыжри?ар!
Татианэ Майе и нэгум йоплъэ, къыгуро?уэ мобы и нит?ым щ?имыгъэплъэну зэригъэпщк?ур.
– Уэри сэри къыджи?а си гугъэкъым, зэхихар жи?эжауэращ… Мыр щыджэлар нобэмэ, сыту гъэщ?эгъуэн, вэгъу трищ?ак?эщ и ?эфрак?эми и лэгуажьэми…
Ц?ыхубзышхуэр мыхамэ дыдэу къилъытащ Майе. Хуэсакъыпэурэ къе?усащ, къыдэ?эпыкъуну хуейщ. Ауэ Майе зыри и лажьэу зыхищ?эркъым, дэ?эпыкъуэгъу хуэныкъуэкъуэуи къыщыхъуркъым. Гъуэлъып?э къуапэм телъ тхылъ щхъуэк?эплъык?эмк?э мэ?эбэ, арщхьэк?э Ритэм ар ?уегъэк?уэт, къыхукъуэк?а шыпхъур лъимыгъэ?эсыну. Татианэ гу лъетэри, и пхъум пхъашэу йоплъ, зыри жимы?эу тхылъ п?ащ?э ц?ык?ур Майе кърет. «Мо-роз-ко» – Майе къоджэ абы тетхам.
– Мыр къоджэф! Плъэгъуа, Ритэ?! Илъэсипл? хъуа къудейщ, ит?ани къоджэ! Уэ хьэрфхэр илъэситхум уиту уэзгъэщ?арэ пэт, еджап?эращ уеджэфу ущесар.
– Нт?э сыт? Еджэфми, делэ ц?ык?ущ.
– Бэяу, жумы?э апхуэдэу.
– Мыбы зыри жи?эжыфынукъым. Псалъэркъым.
– Уи адэм зэхихмэ, и жагъуэ хъунщ.
– Си адэр мыращ зыдэпсэур, сэракъым. Пц?ы бупс мыхъуну жи?эркъэ? Нт?э, пэжыр жыс?эу аращ – ?эпл?эк?э кърихьэк? и пхъум хухэтщ.
– Бэяу, ?ук?… И?эт, Майе, къеджэт тхылъым.
Майе, ц?ыхубзышхуэм и ?эр еубыдри, и ?эпэр тхылъым хуехь.
– Сэ сыкъебгъэджэну ара?
Татианэ, тхылъым зэреплъ щымы?эу, гук?э ищ?э таурыхъыр же?э.
Пагуэ къахохьэж.
– Фызэгуры?уа хуэдэщ. Мыр къыфхуэзгъанэмэ, дауэ хъуну? Зэшыпхъуит?ыр зэрыц?ыхунт.
– Къэгъанэ, ф?ы дыдэщ. Сэри сф?эф?щ Ритэ зэримызакъуэр, шыпхъу зэри?эр ищ?эмэ.
– Сэ ди анэм деж сыплъэнщ, мыгузэвэну жес?энщ. Пщэдей къуажэм дык?уэжынущ. Ритэ, уэ унэхъыжьщ, уи шыпхъу ц?ык?ум хуэсакъ, нобэ ягъэджэлащ.
– Папэ, уэ хэт нэхъыф?у плъагъур? Майе, хьэмэрэ сэра? Зи гъусэу упсэуращ, дауик?!
– Мыдэ къак?уэт, си гуащэ. Апхуэдэу щхьэ жып?эрэ? Т?ури фызибынщ, т?ури ф?ыуэ фызолъагъу. Уэ унэхъыжьщ, нэхъыбэ къыбгуро?уэри, нэхъыбэк?и сыпщогугъ. Ф?ыуэ еджэ, мамэ еда?уэ.
– Седжэурэ сешащ сэ, еджап?эр сужэгъуащ. Махуэ къэс унэ лэжьыгъэ, унэ лэжьыгъэ… Нобэ тхыгъэ згъэхьэзырын хуейщ Хэку зауэшхуэм хэта гуэрым теухуауэ. Дадэ сытетхыхьынут, ауэ сэ ар зэи слъэгъуакъым. Папэ, уэ схуэтх. Уэращ ар зи адэр, уэращ абы и гъащ?эм хэзыщ?ык?ыр.
– Уи адэшхуэр партизану щытащ. Нэмыцэхэм я?эщ?эк?уэдащ. Тхы апхуэдэу, аращ зэрыщытар.
Майе и нап?эр къимы?эту зэпсалъэхэм я урысыбзэм щ?одэ?у. Пагуэ ?эпл?эк?э и?ыгъа Ритэ ирегъэувэхыжри щ?ок?.
Ритэ и адэм зыщигъэнщ?къым, мис, аргуэру зричри ежьэжащ.
– Мы ?ей ц?ык?ум и зэранщ папэ ди деж зэрыщымы?эр! – Ритэ гъыну хьэзырщ.
– И адэр игу къэбгъэк?ыжри къэгумэщ?ащи аращ щ?ыщ?эк?ар, сыт щыгъуи къытохьэлъэ абы и гугъу ищ?ыныр, – жи Татианэ.
– Сыт-т?э сэ иджы сщ?энур? Сэ сц?ыхуакъым дадэ, зыц?ыхуа си адэр зытемыпсэлъыхьыфым теухуауэ сэ сыт схуэтхынур?
Татианэ и пхъум жи?эр къыф?э?уэхущэкъым, Майе къы?эрыхьа щ?ык?э, зэпеплъыхь, игъэпсэлъэну хэтщ, хуейщ сабийм и щытык?эр къызыхэк?ыр къыгуры?уэну.
?
Пагуэ къалэ ц?ык?ум и уэрам нэхъыщхьэм ирок?уэ. Къуэпсыбэк?э къепха хъуащ мы щ?ып?эм. Гъунэгъу дыдэу къыщыт къуршыщхьэхэм доплъей, хъуреягъыр зэхеплъыхь. Сыт лъандэрэ къык?элъик?ухьрэ ?уащхьэмахуэ лъапэ деж и адэм фэеплъ хуигъэувыну хуейуэ. Партизан гупым хэту мыбдежхэм щызэуат, щаубыдари мы щ?ып?эрат. Нэмыцэхэм сытым щыгъуи щысхь ящ?эртэкъым, ауэ партизан къа?эрыхьамэ, фибл трахт. Пагуэ и адэр мыхьыр ирагъэхьу мазэк?э я?ыгъа нэужь, яук?ыжат. Пагуэ къызэрилъытэмк?э, ар л?ыхъужьщ, къелэжь и фэеплъ сын щызэуа щ?ып?эм щыхасэну. Абы теухуауэ Т?ыауз щы?э райсоветым щ?ыхьати, къыда?ыгъакъым – Налышык унафэ къытхуимыщ?ауэ дэ апхуэдэ фэеплъ дгъэувыну дыхуиткъым, жа?э. Налышыки к?уащ. «Уи адэм и закъуэ хуэбгъэув хъунукъым, партизану хэк?уэдахэр куэд мэхъу», – къыжра?э. «Хэк?уэдахэм псоми я ц?эр тету дывгъэгъэув абы щыгъуэм!» – яжре?эри, «?уэхум дыхэплъэн хуейщ, ар апхуэдэу псынщ?эу зэф?эк?ынукъым…» – къы?уагъэк?ыж…
Тригъэзащ, тригъэчыныхьащ. «Апхуэдэу псынщ?эу зэф?эк?ыну ?уэхукъым, Мэзкуу тхэн хуейщ…» Мэт?ысри езыр матхэ Мэзкуу, жэуапыр псынщ?эу Налышык дэс унафэщ?хэм къахуок?уэж, партизану щ?ып?эм щыхэк?уэдахэм фэеплъ хуэгъэувыныр фэ фызэреплъщ жи?эу. Пагуэ ираджэри, къепсэлъащ, къыжра?а къомым къыхэпхыну хэлъар зыщ: мыр псынщ?эу зэф?эк?ыну ?уэхукъым…
Илъэс т?ощ? дэк?ыжащ а зауэр зэриухрэ. Ар мащ?э? «Апхуэдэу псынщ?эу зэф?эк?ынукъым» жызы?эхэм зыри ямыщ?эну аращ.
– Фэеплъ гъэжыным ипэк?э комиссэ зэхэшэн хуейщ, зэпеуэ къыхэлъхьэн – куэд мэхъу абы пыщ?ар. Дэ иджыри дызыхунэмыса фэеплъи ухуэныгъи ди гъунэжщ… Уи адэм и ц?эри, фэеплъ къыхуагъэфэщэн хуэдэу, къыдэхыжын хуейщ…
Пагуэ къогубжь: сыт «къыдэхыжын хуейщ» жыхуа?эм кърагъэк?ыр?! Абы и ц?эр къуалъхьэжакъым, зыми шэч къытрихьэу идэнукъым л?ыгъэ хэлъу зэрык?уэдам! Пагуэ ирогубжь, тоуж, иронэщхъей адэм и ?уэхум. Зыми емыупщ?у фэеплъ ек?у хуигъэувынущи, хуит къамыщ?ауэ ?уплъап?эм деж щыхисэу ядэнукъым, къуэгъэнап?э щигъэувмэ, хэт зылъагъунур, сыт и мыхьэнэр? Гуит?щхьит?щ, илъэс дапщэ хъуауэ егупсысрэ абы…
Пагуэ къалэ сабафэу сабэншэм и уэрам бгъуф?эм ирок?уэ. И ?эпкълъэпкъ шэщ?ар зымыгъэпсынщ?эр и щхьэм щык?эрахъуэ гупсысэмрэ и гукъеуэ бзыщ?ахэмрэщ…
?эдэми и щхьэр ежьа, сабийр шахтэм щ?ишар сыт? Езыри гузэвэжащ, ауэ сыт делагъэ пщ?эуэ угузэвэжк?э? И ныбжь нэсащ абы ищ?эр къыгуры?уэжыну…
Сыт апхуэдизу и нэ къыщ?ик?ыр адэм фэеплъ хуигъэувыну? Адэц?эр ихъумэну ара, хьэмэрэ езы Пагуэ игу иризэгъэну ара?
И нэгу къыщ?оувэж адэр иужь дыдэу щилъагъужар, и нэщ?ащэм лъыр ипц?ыхьауэ, и напэр дыркъуэ защ?эу, и ?эпхъуамбэхэр зэхэкъутауэ… Сыту бэлыхьышхуэ къытралъхьат уи псэм, си адэ… Щы?э а псэр езыр? Лыр мэуз, гум зызэхуешэ, ауэ псэр… Псэи тхьэи щымы?эу аращ коммунистхэр зытетыр, езыри коммунистщ.
Пагуэ здэк?уэм и пащхьэм л?ы гъумыщ?эшхуэ къоджэразэ.
– Мыр сыт? Уэрамым утехуэркъэ? Зуплъыхь хъуну? Л?ы мыц?ыхур бэлэбанэу зэрыхуэпам тегушхуэгъуаф?э ирегъэщ? Пагуэ: мыр зи теплъэ лэжьап?э ?уткъым, нэхъ ?еижращи, йофэ. Небэкъебэу, делэ гуф?эк?эу къыжьэхок?уатэ езыри.
– Тек?уэтыт, зык?и узи?уэхукъым, си п?эм сыкъыумыш!
Л?ы мык?уэмытэм къепсалъэр хьэ бэнауэ къыф?эмы?уэхуу, и тхьэк?умэм ?эпхъуамбэжьак?эк?э йот?ыхьри щытщ. Пагуэ абы къыпик?ухьыну хуожьэ – мор аргуэру и пащхьэ къохутэж. Пагуэ мэгубжь – мор подыхьэшхык?. Къыпек?ухь, гъуэгум къытренэри адэк?э мак?уэ, «уэху» жи?эжащ… Л?ы мыфэмыцыр и пащхьэм къохутэж.
– Ушейт?ан, зиунагъуэрэ, мыр дауэ?
– Уэ шейт?ан уи ф?эщ хъурэт-т?э?
– Хъуркъым!
– Шейт?ани мелы?ычи щымы?эу аракъэ?
– Щы?экъым!
– Нт?э-нт?э. Коммунист партым ф?эк? зыри уи ф?эщ хъуркъым уэ.
– Си жьэр зэщ?эсхыркъым, мы мыфэмыцми и жьэ зэщ?ихыркъым, дауэ дызэрызэпсалъэр? – йогупсыс Пагуэ, модрейми къыпещэ:
– Еууей, Пагуэ, л?ыку ухъуащ, гу къыслъумытэ зыпщ?урэ. Сэ сы-уэращ. Убзыщ?у, ц?ыхум къебгъэщ?эн ушынэу пхэлъ хьэл гущык?ыгъуэхэмрэ уи ?эужь щ?эпхъумэжахэмрэ зык?уэц?ылъ Пагуэр сэращ.
Л?ы мык?уэмытэм къык?эрих бамэм имыгъэбэуэжу Пагуэ и гур кърегъак?уэ… Хьэуэ, пц?ыщ, абы ?умпэм къыщ?ащ?ынрэ ц?ыхум ящибзыщ?ыжынрэ зэи илэжьакъым. Мыр шейт?анщ, шэч хэмылъу. Коммунистхэм ямыдэми…
Жануэс аргуэру и закъуэщ. Пагуэ къигъэзэжакъым, ?эдэм щ?эк?ыжащ. Нэмэз ищ?ри, нэмэз щыгъэ игъажэу т?ысыжащ.
Мы Т?ыаузым дыгъэр псынщ?эу щыкъуохьэ – лъэныкъуит?ымк?и бгы задэхэр къыщытщ, тафэм деж куэдрэ къыщыптепсэ дыгъэр мыбдеж бгым пасэу пщегъэпщк?у.
Псынщ?э дыдэу пшапэр зэхэуэнущ. Щхьэгъубжэ?упхъуэ гъуабжэ т?эк?ур иригъэк?уэтэк?ащи, пэшыр нэхъ нэху хъуащ.
Жануэс и щхьэ хуошхыдэж: щ?алэм зыхуимыгъэгусами хъунут, куэд и фэм дэк?ащ абы, сабийуэ и нэгум щ?эк?ами ирикъунт… И адэм и ?уэхум ехь нобэми ныжэбэми… И лэжьыгъэр ?ейкъым, партым жи?эр гук?и псэк?и къещтэ, и пщэ къыдэхуэр егъэзащ?э. Ауэ арэзыкъым – и щхьэм хуэарэзыжкъым. И унагъуэ насыпыр-щэ? Къехъул?ауэ жып?э хъуну? Урыс къишэри, зэзэгъакъым, хъыджэбз ц?ык?у щ?эсу иригъэк?ыжащ. Антыхэ къишэжати, ц?ыху ?ей хуэдэкъым, ауэ зыкъомрэ пэплъауэ ягъуэта сабийм зыгуэр зэрилажьэр бэянщ. Къиинщ, жеп?эр зэхимыхым хуэдэщ, псалъэркъым, гуф?эркъым. Зэзэмызи зыкъызэкъуехри, губзыгъэ дыдэу мэпсалъэ, зыгуэрхэми щ?оупщ?э. Ауэ нэхъыбэм гупсысэ гуэр зэригъэзахуэм ещхьу щысщ. Илъэсипл? ф?эк? мыхъуар гупсысэу щысын хуейкъым, и джэгугъуэщ, и псэлъэгъуэщ, сытми щ?эупщ?эу, сытри ф?эгъэщ?эгъуэну… Майе апхуэдэ мыгъуэкъым. И адэанэм зыми гу лъамытэ защ?, ауэ абык?э зэф?эк?рэ? И ныбжьым хуэфащэу зэрыщымытыр нэрылъагъущ. Сабийм лажьэ зэри?эр уи щхьэм щубзыщ?ыжк?э, ц?ыхум ящубзыщ?ыфыну? Къипсэлъ щ?агъуэ щымы?эу илъэсипл?и хъуащ, и ныбжьхэм хэпщ?ык?ыу къак?эроху. Гъэщ?эгъуэнракъэ, зыгуэрк?и йоф?эк?. Мес, тхылъ йоджэф. Абы и ныбжьым къуажэ сабийхэм хьэрф зыц?ыхуу яхэтыр закъуэт?акъуэщ…
Мыц?ыху ещ?. Зыми хуэк?уэнукъым. Садым здэщы?эм махуэ псом гупым щыхэмыхьэ щы?эщ. И анэр зык?и хэмызэгъэжу мэхъури, къык?эщ?эсшурэ, сэ тызогъэуж. Нт?э, сабийр езыр псалъэркъым жып?эу, уемыпсэлъэххэну ара? Сепсэлъащ, таурыхъыу къысхуэщ?эжу хъуари жес?ащ. Псори ф?эф?щ, дымауэ къодэ?уэнущ, уемышу же?э къудей… Иныжь, Благъуэ, Уд фызыжь – ?эджи мэхъу псысэм хэтхэр. Мэз щ?агъ, псы щ?агъ, щ?ы щ?агъ – ?эджэми къыщохутэ ахэр. Щ?ыкъатиблри хэтыжу… Псысэращ игу нэхъ ириубыдэр – сабийщ-т?э. Абы зыри пхуещ?эжынукъым – зэхихар зэхихащ. «Щ?ыкъатибл» жи?эу къыхуашэжащ нобэ, же?эри же?э…
Езыр къыщ?ежэжьа псалъэмакъыр къызэрык?ар Благъуэрат. Садым щы?э сабийхэр Благъуэм щигъэшынауэ къытралъхьащ. Абы зыри хуэгъэшынэнукъым, апхуэдэкъымищытык?эр, сытпц?ыкъыщ?ытралъхьар? Ули ар и ф?эщ хъуауэ къысхуэк?уэжащ. Сэ сыбгъэкъуаншэмэ, нэхъ тыншкъэ?
Ар псори зэф?эк?ащ. Иджы Майе теудахэри и?эу хамэ фызым деж ишэн хуеякъым. Дохутыр къеплъак?эт абы, хуей хъумэ, иджыри къеплъынут.
Еууей, Пагуэ, Пагуэ. Зы къуэ уимы?э, пхъуит? уи?эщи, зыр лъэпкъым хэсыххэкъым, адрейр зэрыхъунур Алыхьым ещ?э, ауэ зэк?э гузэвэгъуэм ухимыгъэк?. Дауэ зэрыхъунур си щ?алэ задэшхуэр? Хэбэкъук?ыу, и щхьэр гъэк?ауэ зок?уэ, зимыгъэщхъыу унэм къыщ?ыхьэ хъуркъым, бжащхьэм жьэхэуэнущи. И бжьыф?агъым хуэдэ и насыпри хъужамэ, сехъул?ати. Щ?алэжь ц?ык?уу и нэгу щ?эк?ар къешынэуэжауэ арауэ п?эрэ и сабийр апхуэдэу щ?эхъуар? Абы и пэжып?эр къыбжезы?эн ?эзи дохутыри щымы?э хъун…
Жануэс и унэжьри и хадэри игу къэк?ащ. Нысэми зыхуигъэгусэжыркъым. Ари анэщ – и быным щхьэк?э гузавэрти псэлъащ. Щ?егъуэжауи къыщ?эк?ынщ. Дяпэк?э езы Жануэси хъыджэбз ц?ык?ум псысэ жри?энкъым, щымыхъунук?э, сыт абы хэлъыр? Ф?эф?ми, хуэмурэ щыужынщ.
?
Улэ хадэм ихьэри нартыхумк?э хыхьати, жумэрэныгъуэ къилъэгъуащ. Иджы пэгунк?э псы ихьурэ гъуэмирек?э. Жумэрэнкъижмэ, ирищ?энурищ?эркъым, ауэ сытми псы ехь. Ари уэрамым нэс кърихыурэ. Иджыри къэс пщ?ант?эм псы къыдригъэшакъым Пагуэ. Куэд мэхъу ар зыхунэмыс унагъуэ ?уэхухэр. Псы пэгунышхуит?ыр гъуэм иригъэлъэдауэ нартыхум къыздыхэк?ыжым джэду къелъагъу. Улэ ар къец?ыхужри, ауан ищ?у йопсалъэ.
– Къеблагъэ, Хьирэт.
Джэдум хущхьэнэпц? зещ? – ук?ытафэ зытригъэуэнущ иджыпсту. Джэду гъуабжэр мэбзэхыж, Хьирэт къоунэху, къызэф?оувэри, нартыху ц?ынэр зэлъы?уигъэк?уэту, къык?уэц?рок?.
– Уэ щхьэк?э сыгузавэри сыкъек?уэк?ащ.
– Зым щхьэк?и угузавэкъым, укъызоплъак?уэ, сыгъыу сыщысмэ къэпщ?эну. Сытуи умыужэгъурэ мы джэду сэфэтыр? Хьэм уашхамэ, арат пхуэфащэр.
– Сыту у?ей… Уэсщ?а?а апхуэдэу укъысхущытыну? Майе ?урылъ си быдзышэми уи гур нэхъ щабэ ищ?акъым.
– Жэмыщ?э къуатай абы щхьэк?э.
– Ар Пагуэщ зи тыгъэр, уэ уи нэщхъыр схузэхэпхамэ, нэхъыбэ сыхуейтэкъым.
– Сэращ уэ уэршэрэгъуу уи?эххэр.
– Тхьэ, мызыгъуэгук?э зы гукъеуи пхуэзмыщ?, уринэщхъеину пхурикъунщ уи ?уэхур.
